અનેરી રીત
ચાંદની
રોજીંદા જીવનમાં આપણી આસપાસ ઘણી ઘટનાઓ ઘટે છે, જેમાથી અમૂક ઘટનાઓ આપણી મરજી મુજબ ઘટે છે જ્યારે અમૂક ઘટનાઓ આપણી મરજી વિરૂધ્ધ ઘટે છે. જીવનમાં કયારેય સંપુર્ણ આપણુ ધાર્યુ થતુ જ નથી. આપણે આપણી જીંદગીમાં રોજ નિત નવીન સપના સજાવીએ છે અને તેમાંથી બધા સપના આપણી રીતે પુરા થતા નથી, ત્યારે આપણો પરમકૃપાળુ પરમાત્મા પ્રત્યેનો વિશ્વાસ ડગમગવા લાગે છે. પરંતુ સંસારની આપણી લૌકિક દ્ર્ષ્ટિ આપણી સાથે બનતી ઘટના પાછળના કારણને સમજી શકતી નથી. ક્યારેક આપણી ઇચ્છા મુજબ જીવન આગળ ન વધે ત્યારે આપણે પ્રભુને દોષ આપવા લાગીએ છીએ. પણ શું ભગવાન આપણી સાથે ક્યારેય ખરાબ કરે છે??? આપણી દ્રષ્ટી બહું ટુંકી દ્રષ્ટીથી વિચારે છે જ્યારે ભગવાન દૂરંદેશી છે, આજે આપણી મરજી વિરૂધ્ધનો પ્રભુનો નિર્ણય ભવિષ્યમાં આપણી ફેવરમાં હતો તેવુ ખબર પણ પડે, માટે જીવનમાં જે ક6ઇ પણ બને તે માટે પ્રભુને દોષ આપવા કરતા તેમના ચરણનો આશ્રય મનમાં રાખીએ તે ખુબ જરૂરી છે. એક વખત નેટ પર મે એક ટુંકી વાર્તા વાંચી હતી તે અહીં રજુ કરુ છુ.
એક ડોકટર એક વખત એમના ઘરથી ખુબ દુર આવેલા શહેરમાં જઇ રહ્યા હતા. એમનુ નામ હતુ ડોકટર એહમદ. એ એક મેડિકલ કોન્ફરન્સમાં હાજરી આપવા માટે જઇ રહ્યા હતા. આ એક એવી કોન્ફરન્સ હતી જેના માટે ડો. એહમદ ખુબ જ ઉત્સુક હતા. એમણે રોગોની સારવાર અંગે કરેલી એક ખુબ જ અગત્યની શોધ માટે તેમને તે કોન્ફરન્સમાં એવોર્ડ મળવાનો હતો. છેલ્લા ઘણાં વર્ષોથી તેમણે દિવસ રાત જોયા વગર સંશોધન કામ કર્યુ હતુ. તેમની એ બધી મહેનત આખરે ફળી હતી અને એના ફળસ્વરૂપ તેઓ એ એવોર્ડના હક્કદાર બન્યા હતા. ડોકટરને મનોમન ભારે રોમાંચ થઇ રહ્યો હતો કે કયારે એ શહેરમાં પહોંચી જવાય? એની તાલાવેલી એમના ચહેરા પર સ્પષ્ટ વાંચી શકાતી હતી. પ્લેનમાં બેસી ગયા પછી પણ એ વારંવાર પોતાની ઘડિયાળ સામે જોઇ લેતા હતા. થોડી થોડીવારે એમનુ મન કોન્ફરન્સના વિચારોમાં જ લાગી જતુ હતુ. ‘બસ! હવે ફકત બે જ કલાક! અને પછી ત્યાં!’ એવો વિચાર એમના મનમાં ઝબકી જતો હતો. પરંતુ એ જ વખતે અચાનક જ વિમાનના પાઇલટે જાહેરાત કરી કે વિમાનના એંજિનમાં ગંભીર તકલીફ ઉભી થવાના કારણે એમણે નજીકના કોઇપણ એરપોર્ટ પર તાત્કાલિક ઉતરાણ કરવુ પડશે! ડોકટરના મનમાં ફાળ પડી. સમયસર કોન્ફરન્સમાં નહી પહોંચી શકાય એવી ચિંતા પણ એમને થઇ આવી. પરંતુ આવા આકસ્મિક સંજોગોમાં વિમાને ઉતરાણ કરવુ જ પડે એમ હતુ. ડો. એહમદ મનમાં ને મનમાં મુંઝાવા લાગ્યા. જેવુ વિમાને નજીકના એક નાના એરપોર્ટ પર ઉતરાણ કર્યુ કે તરત ડોકટર દોડતા હેલ્પ ડેસ્ક પર પહોંચ્યા. ત્યાં મદદ માટે ઉભેલી સ્ત્રીને પોતાની પરિસ્થિતિ સમજાવી. જેટલુ બને તેટલુ ઝડપથી પોતાને કોન્ફરન્સમાં પહોચવુ પડે તેવુ છે એ પણ કહ્યુ. પોતાને જે સ્થળે જવાનુ હતુ ત્યાં પહોચવા માટેની સૌથી પહેલી ફલાઇટમાં બુકિગ કરી આપવાની એમણે વિનંતી કરી. એકાદ બે કલાકમાં જ કોઇ ફલાઇટ હોય તો વધારે સારુ એવુ ભાર દઇને જણાવ્યુ. ‘માફ કરજો સર!’ પેલી સ્ત્રીએ કહ્યુ, ‘તમારે જયા પહોચવાનુ છે એ શહેર તરફ જવા માટે આવતા દસ કલાક સુધી અહીંથી બીજી કોઇ પણ ફલાઇટ નથી. પરંતુ તમને વાંધો ન હોય તો હુ એક સુચન કરુ. એરપોર્ટની બહાર જ કાર ભાડે મળે છે. જો તમારી પાસે ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ હોય તો તમે આરામથી ચારેક કલાકમાં ત્યાં પહોંચી શકો છો. ટેકસી કરતા એ ઘણુ સસ્તુ પણ પડશે અને મારા માનવા પ્રમાણે તમારા માટે એ એક ખુબ જ સારો વિકલ્પ છે!’ ડોકટર એહમદ ને એ સુચન ઉપયોગી લાગ્યુ. એમના માટે આમેય હવે બહુ વિકલ્પ બચ્યા જ નહોતા. એમણે એક કાર ભાડે કરી લીધી. આમ તો લોઁગ ડ્રાઇવ કરવાનો એમને ખુબ જ કંટાળો આવતો પરંતુ એ દિવસે એમ કર્યા વિના છુટકો પણ નહોતો. એમના મનમાં ફરીથી એક વખત કોન્ફરન્સના વિચારો શરૂ થઇ ગયા. થોડીક ક્ષણો માટે દબાઇ ગયેલો એ રોમાંચ ફરીથી જાગ્રત થઇ ગયો. લાંબા અંતરના ડ્રાઇવિંગ માટેનો કંટાળો ખંખેરીને ડોકટરે કાર મારી મુકી. પરંતુ એ દિવસે કુદરત પણ જાણે કે ડોકટર વિરૂધ્ધમાં બરાબરનો જંગ માંડીને બેઠી હોય એવુ લાગતુ હતુ. ડોકટરે હજુ તો માંડ સો એક કિલોમીટર જ કાપ્યા હશે ત્યાં જ વાતાવરણમાં ભયંકર પલટો આવવાનુ શરૂ થઇ ગયુ. થોડીવારમાં જ અનરાધાર વરસાદ વરસવા માંડયો. એ વરસાદમાં વચ્ચે વચ્ચે બરફના કરા પણ પડતા હતા. ડોક્ટરને કાર ચલાવવામાં મુશ્કેલી પડવા લાગી. આગળનો રસ્તો જોવામાં પણ તકલિફ પડતી હતી. આગળના કાચમાં જામતુ પોતાના જ ઉચ્છશ્વાસની વરાળનું પડ એ મુશ્કેલીમાં ઓર વધારો કરતુ હતુ. વરસાદ ઓછો થવાને બદલે દરેક ક્ષણે વધારે ને વધારે રૌદ્ર સ્વરૂપ પકડતો જતો હતો. આટલો બધો ભયંકર વરસાદ, ધુંધળો રસ્તો અને અજાણ્યો પ્રદેશ એ બધાને કારણે ડોક્ટર એહમદ રસ્તો ભૂલી ગયા. એક જ જગ્યાએ જ્યાં વળવાનુ હતુ એ ટર્નનું સાઇન બોર્ડ એમને દેખાયુ જ નહી. વળવાને બદલે એ આગળ નીકળી ગયા. બીજા ત્રણેક કલાક ડ્રાઇવ કર્યા પછી વરસાદ તો ઓછો થયો પરંતુ ડોક્ટરને શંકા ગઇ કે પોતે રસ્તો ભૂલી ગયા છે. પરંતુ હવે એ રસ્તે પાછા ફરતા પહેલા થોડા આરામની તેમજ પેટમાં કંઇક નાખવાની સખત જરૂરિયાત પણ ઉભી થઇ ગઇ હતી. એ રસ્તો એવો નિર્જન હતો કે રસ્તાની બાજુમાં કોઇ ધાબા કે રેસ્ટોરન્ટ પણ દેખાતા ન હતા. કોઇ ગામ જો દેખાઇ જાય તો ત્યાંના કોઇ રહેવાસીનું માર્ગદર્શન મેળવી શકાય એ આશાએ ડોક્ટર કાર ચલાવે જ જતા હતા. ઘણા સમય સુધી કોઇ ગામ દેખાયુ નહી. હવે તેમને બરાબરનો થાક લાગ્યો હતો. હવે તો કોન્ફરન્સના વિચારો પણ બંધ થઇ ગયા હતા અને ત્યાં પહોંચવાની તેમની ઉત્સુકતા પણ મરી પરવારી હતી. બસ, હવે એકાદ ગામ દેખાઇ જાય તો ઉભા રહી જવું એ એક જ વિચાર તેમને આવતો હતો. અચાનક રસ્તાની બાજુમાં આવેલા એક જર્જરિત મકાન પર તેમનું ધ્યાન પડ્યુ. દૂર ગામ પણ દેખાતુ હતુ. પરંતુ ડોક્ટર એટલા થાક્યા હતા કે એ ઘર નજરે પડતા જ એમનાથી બ્રેક લાગી ગઇ. કારમાંથી ઉતરીને તેમણે એ ઘરનો દરવાજો ખખડાવ્યો. એક વૃધ્ધ સ્ત્રીએ દરવાજો ખોલ્યો. દરવાજો અધુકડો રાખીને તેણે આ માણસ કોણ છે, ક્યાંથી આવે છે,શું કામથી આવે છે, એવું બધુ તેમણે પુછ્યુ. ડોક્ટર એહમદે પોતે રસ્તો ભૂલી ગયા છે એ જણાવ્યુ. ઘણા કલાકના ડ્રાઇવીંગથી તે થાક્યા છે એ પણ જણાવ્યુ. ઘરમાં જો ટેલિફોન હોય તો પોતે ઉપયોગ કરવા માંગે છે એવું પણ કહ્યુ. પોતાના ઘરમાં ટેલિફોન નથી તથા છેલ્લા ૨૪ કલાકથી લાઇટ પણ નથી એવુ જણાવીને તે સ્ત્રીએ દરવાજો ખોલી નાખ્યો. પછી કહ્યુ, “જો ભાઇ, તમારે ઉતાવળ ન હોય તો તમે ઘડીક અંદર આવી શકો છો અને વાંધો ન હોય તો મારે ત્યાં થોડુક ખાઇને પછી આગળ વધજો. તમારો ચહેરો જોતા તમે ખુબ જ થાક્યા છો તેવું લાગે છે મને. ડોક્ટર એહમદે બે ક્ષણ વિચાર કર્યો. થાક અને ભુખ તો લાગ્યા જ હતા. ઉપરાંત એ અજાણ્યા પ્રદેશમાં રસ્તો શોધવામાં અને મુળ રસ્તે ફરીથી ચડવામાં કેટલો સમય લાગે એ પણ નક્કી ન હતુ. એમણે એ વૃધ્ધ સ્ત્રીનો પ્રસ્તાવ સ્વિકારી લીધો. હાથ મો ધોઇને ડોક્ટર ડાઇનીંગ ટેબલ પર નાસ્તાને ન્યાય આપવા બેઠા. આટલા થાક પછી ગરમ નાસ્તો અને ચા મળવાથી એમને ઘણું સારૂ લાગતુ હતુ.”ભાઇ તમને વાંધો ન હોય તો હું પ્રાર્થના કરી લઉ? મારી પ્રાર્થનાનો સમય થઇ ગયો છે.” પેલી સ્ત્રીએ કહ્યુ. ડોક્ટરે હકારમાં માથુ ધુણાવ્યુ. ચાની ચુસકી લેતા લેતા મીણબતીના ઝાંખા અંજવાળામાં ડોક્ટરે જોયુ કે પેલી સ્ત્રી એક ઘોડિયાની બાજુમાં બેસી પ્રાર્થના કરી રહી હતી. નવાઇની વાત તો એ હતી કે એકવાર પ્રાર્થના પુરી થાય પછી એ સ્ત્રી ઉભી થવાને બદલે ફરીથી પ્રાર્થના શરૂ કરી દેતી હતી અને ક્યારેક તો પોતાના આંસુ પણ પોંછી લેતી હતી. ડોક્ટરને થયુ કે નક્કી આ સ્ત્રી કાંઇક તકલિફમાં છે. એના આંસુ કહી રહ્યા હતા કે તકલિફ સાદી નહી પણ ગંભિર છે. કદાચ એને કોઇ મદદની જરૂર હોય અને પોતે ક્યાંક તેને મદદરૂપ થઇ શકે એમ હોય તો પોતે એ માટે તૈયાર છે એવું જણાવવા તેમણે કહ્યુ , “બહેન જો તમને વાંધો ન હોય અને મારા જેવા અજાણ્યાને કહી શકતા હો તો હું તમારા દુઃખ વિશે સાંભળવા તૈયાર છું અને બને તો તમને મદદરૂપ થવા પણ તૈયાર છું. હું જોઇ રહ્યો છું કે તમે કાંઇક મોટી તકલિફમાં લાગો છો. પેલી સ્ત્રીએ થોડીવાર ડોક્ટર સામે જોયુ પછી કહ્યુ “ભાઇ ઉપરવાળો મારી ઘણી પ્રાર્થનાઓ સાંભળે છે, પરંતુ મને ખબર નહી આ વખતે મારી પ્રાર્થનાઓમાં એવી તે કઇ ખામી રહી ગઇ છે કે બસ, એક પ્રાર્થનાનો નથી તો એ જવાબ આપતો કે નથી કાંઇ રસ્તો બતાવતો. કદાચ મારી શ્રધ્ધામાં કોઇ ખોટ હશે નહી તો આવુ ન બને” આટલુ કહેતા તેમની આંખમાંથી આંસુ સરી પડ્યા. ડો એહમદે કહ્યુ “બહેન તમને જો વાંધો ન હોય તો મને કહેશો કે એવી કઇ વાત છે જે તમને વારંવાર રડાવી દે છે? એવું તે શું છે જે તમને એક પ્રાર્થના પછી તરત જ બીજી પ્રાર્થના કરાવડાવી દે છે? શું હું તમને કોઇ રીતે ઉપયોગી થઇ શકું તેમ છું? થોડી વાર એ સ્ત્રી ડો. એહમદ સામે જોઇ રહી. ડોક્ટરના અવાજમાં રહેલી સાચી સહાનુભૂતિ તેમને સ્પર્શી ગઇ. એણે વાત શરૂ કરી, “ભાઇ આ મારો પૌત્ર છે. એના મા-બાપ થોડા સમય પહેલા કાર અકસ્માતમાં મૃત્યુ પામ્યા છે. આ બાળકને એક એવા પ્રકારનું કેન્સર છે કે આજુબાજુના શહેરોના કોઇપણ ડોક્ટર એની સારવાર કરી શકે તેમ નથી. નજીકના એક મોટા ડોક્ટરે કહ્યુ છે કે આ રોગની સારવાર અહીયા શક્ય જ નથી.પરંતુ અહીથી ખુબ જ દૂર દેશના દક્ષિણ ભાગમાં એક એવા ડોક્ટર છે જે આ કેન્સરની સફળતાપુર્વક સારવાર કરી શકે છે. પરંતુ ભાઇ હું એકલી,ઘરડી સ્ત્રી આટલા નાના માંદા બાળકને લઇને એમને શોધવા આટલે દૂર કઇ રીતે જાંઉ? એટલે હું રોજ ઉપરવાળાને પ્રાર્થના કરુ છું કે મને કોઇ રસ્તો બતાવે. પરંતુ ખબર નહી મારી પ્રાર્થનાનો એ ક્યારે જવાબ આપશે? ફરી એકવાર એ સ્ત્રીની આંખો છલકાઇ ગઇ. “તમને એ ડોક્ટરનું નામ, સરનામું કે બાળકના કેન્સરનો પ્રકાર એવું કાંઇ ખબર છે? ડોક્ટરે પુછ્યુ. “હા ભાઇ દીકરાની ફાઇલમાં એ ડોક્ટરનું નામ તેમજ બીજી વિગત લખી છે. ઉભા રહો, હું તમને એ જોઇને કહું” એ સ્ત્રીએ બાજુના ટેબલ પર પડેલી એના પૌત્રની ફાઇલ લઇને ખોલી. “શું નામ છે ડોક્ટરનું? ડોક્ટરે પુછ્યુ. “ડોક્ટર એહમદ....એ ફલાણા શહેરમાં રહે છે. પેલી સ્ત્રીએ જવાબ આપ્યો. આટલુ સાંભળતા જ ડોક્ટરની બન્ને આંખોમાંથી આંસુઓની ધાર વહી નીકળી. એણે રડતા રડતા જ કહ્યુ, “બહેન ખરેખર ઉપરવાળો ખુબ જ મહાન છે. એણે વિમાનમાં ખોટકો ઉભો કર્યો, વાવાઝોડુ મોકલ્યુ, અનરાધાર વરસાદ વરસાવ્યો, મને રસ્તો પણ ભુલાવી દીધો. આ બધુ તેણે એટલા માટે કર્યુ કે એ તમારી પ્રાર્થનાનો જવાબ જરા અલગ રીતે આપવા માંગતો હતો. એ તમને ડોક્ટર એહમદ સુધી પહોચાડવા રાજી ન હતો કારણ કે તમને કેટલી તકલિફ પડશે એ બરાબર જાણતો હતો. એટલે જુવો એ જ ડોક્ટર એહમદ તમારી પાસે આવ્યો છે. બહેન હું જ છું એ ડૉક્ટર એહમદ.
આ સાંભળી પેલી સ્ત્રીની આંખમાંથી દડદડ આંસુ વહેવા લાગ્યા.તે ઘડીભર તો ચકિત થઇ ઉઠી કે પોતાને ડોક્ટરને શોધવામાં મુશ્કેલી વેઠવી ન પડે તે માટે ખુદ ડોકટર અહેમદને ભગવાને અહી આ નિર્જન સ્થળે મોકલ્યા છે. પેલી સ્ત્રી રડતા રડતા બોલી “હે ભગવાન તું ખરેખર મહાન અને ખુબ જ દયાળુ છે. પ્રાર્થનાનો જવાબ આપવાની તારી રિત ખુબ જ નિરાળી છે. ડોક્ટર એહમદ પણ આંખમાં આંસુ સાથે એ જ શબ્દો બોલતા હતા.
કયારેય એવુ બને છે જે તદન અશકય હોય છે ત્યારે એમ થાય છે કે જે બને છે તે સારા માટે જ બને છે. આપણી સાથે ઘટતી નાની મોટી ઘટના દરેક સારા માટે જ બને છે અને તે સમજવા માટે આપણી દ્ર્ષ્ટિ ઘણી ટુંકી પડે છે માટે હતાશ થયા વિના આપણે હકારાત્મક વલણ રાખવાથી જીંદગી જીવવાની મજા વધી જાય છે. બાકી જેવુ આપણી સાથે બને છે તેવુ બધા સાથે બને જ છે કોઇને પૈસાનુ દુ:ખ છે તો કોઇ અભ્યાસનુ અને કોઇને લગ્ન જીવનનુ. બધા મનુષ્યો નાની મોટી સમસ્યાઓથી પીડાયને જ જીંદગી જીવી રહ્યા છે. પરંતુ આપણા પર આવતી દરેક મુશ્કેલીની પાછળ કોઇને કોઇ કારણ જરૂર રહેલુ છે કયારેક તરત સમજાય તો કયારેક તેને સમજવા માટે જીંદગી ઓછી પડે છે.
આપણે બધા પરમ કૃપાળુ પરમાત્માના સંતાનો છીએ, જેમ લૌકીકમાં માતા-પિતા તેના બાળકને દુઃખી થતુ જોઇ શકતા નથી તેમ તે ભગવાન પણ ખુબ દયાળુ છે, તે પણ તેમના વ્હાલસોયા સંતાનોની આંખમાં આંસુ સહન કરી શકતા જ નથી, તે કોઇ ના કોઇ રીતે આપણને મદદરૂપ બનીને આપણી મુશ્કેલીનો રસ્તો બતાવે જ છે પરંતુ તે માટે આપણા પાસે ધિરજ અને ઇશ્વર પ્રત્યે અતૂટ શ્રધ્ધા હોવી અનિવાર્ય છે. જરાક જેટલી મુશ્કેલી આવી નથી અને આપણે ચાલ્યા ભગવાનને કોષવા તે યોગ્ય નથી. ભગવાન આપણે બધુ આપવા રાજી છે પરંતુ તે આપણી કસોટી જરૂર કરશે.
જેમ કુંભાર તેણે જ પકવેલા માટલાને ટકોરા મારી મારીને ચકાસે છે તેમ ભગવાન પણ આપણને કસોટીરૂપી ટકોરા મારવાના જ છે, તે ટકોરા સહન કરી જણો એટલે સમજો બધુ પાર પડી ગયુ. તેની મહાનતાનો પાર ક્યારેય પામી શકાય તેમ નથી માટે તેની ભકિત કરવાની સાથે સાથે મનમાં તેના પ્રત્યે આસ્થાના દિપકને અવિરત પ્રજ્જવલિત રાખીએ તેવી આશા સાથે વિરામ લેવા માંગુ છું.
..........અસ્તુ..........
