પોલીસ સ્મૃતિ દિન
ભારતમાં પોલીસ સ્મૃતિ દિવસ 21 ઓક્ટોબરે ઉજવવામાં આવે છે. તે 1959માં ચીની સૈનિકો દ્વારા માર્યા ગયેલા ભારતીય પોલીસ કર્મચારીઓની સ્મૃતિનું સન્માન કરે છે.
પોલીસ સ્મૃતિ દિવસનો ઇતિહાસ 55 વર્ષ જૂનો છે. 21 ઓક્ટોબર, 1959 ના રોજ જ્યારે ચીની દળોએ સેન્ટ્રલ રિઝર્વ પોલીસ ફોર્સ (સીઆરપીએફ) ની પેટ્રોલિંગ પાર્ટી પર હુમલો કર્યો હતો અને ભારત-તિબેટી સીમા પર દેશ માટે લડત ચાલુ રાખતાં 10 જવાનોએ પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો હતો. અન્યની સલામતી માટે લડતા અને કાયદો અને વ્યવસ્થાના યોગ્ય અમલીકરણને સુનિશ્ચિત કરે તેવા પોલીસ અધિકારીઓને શ્રધ્ધાંજલિ આપવા દર વર્ષે દેશના તમામ કેન્દ્રીય પોલીસ સંગઠનો અને તમામ રાજ્યોની સિવિલ પોલીસ દ્વારા "પોલીસ સ્મૃતિ દિવસ" તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
આ દિવસને પોલીસ-અર્ધ લશ્કરી દળો સાથે સંકળાયેલા તમામ લોકો દ્વારા ‘પોલીસ શહીદ દિવસ’ અથવા ‘પોલીસ પરેડ દિવસ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસે, 21 ઓક્ટોબર 1959ના રોજ, લદ્દાખના હોટ સ્પ્રિંગમાં સરહદની સુરક્ષામાં તૈનાત બહાદુર સીઆરપીએફ સૈનિકોની એક નાની પેટ્રોલિંગ પર ચીની સેનાએ મોટા પ્રમાણમાં હુમલો કર્યો હતો. પરંતુ આપણા સૈનિકોએ બહાદુરીથી ચીની સૈનિકોનો સામનો કર્યો અને શહીદ થયા.આ હુમલામાં 10 CRPFનું સર્વોચ્ચ બલિદાન આપવામાં આવ્યું હતું. તેમની યાદમાં દર વર્ષે 21 ઓક્ટોબરે પોલીસ સ્મૃતિ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. પોલીસ સ્મૃતિ દિવસના દિવસે, દેશના સુરક્ષા દળો -- રાજ્ય પોલીસ,કેન્દ્રીય સુરક્ષા દળો,અર્ધલશ્કરી દળો બધા સાથે મળીને આ દિવસની ઉજવણી કરે છે.
ભારતે આઝાદી મેળવી ત્યારથી અત્યાર સુધી દેશની રક્ષા કરતા 35 હજારથી વધુ પોલીસ કર્મચારીઓ શહીદ થયા છે. કેન્દ્ર દ્વારા જાહેર કરાયેલા આંકડાઓ મુજબ સપ્ટેમ્બર 2018થી ઓગસ્ટ 2019 દરમિયાન રાજ્ય પોલીસ અને પેરામિલેટ્રી દળના 292 જવાનોએ શહાદત આપી. વિતેલા એક વર્ષમા કેન્દ્રીય રિઝર્વ પોલીસ દળના સૌથી વધારે 67 જવાનો શહીદ થયા હતા. જેમાં ફેબ્રુઆરી 2019માં પૂલવામા આતંકી હુમલમાં 40 જવાનો સામેલ છે. આ સિવાય બીએસએફના 41, ઇન્ડો તિબ્બેત બોર્ડર પોલીસના 23 અને જમ્મુ-કાશ્મીર પોલીસના 24 જવાનો શહીદ થયા હતા.
રાજ્ય પોલીસના જવાનો નક્સલીઓ,દારુ અને રેત માફિયા વિરુદ્ધ કાર્યવાહીમાં શહીદ થયા હતા. કાયદા વ્યવસ્થા કાયમ રાખવા માટે ફરજ બજાવી રહેલા પોલીસ કર્મચારીઓએ પણ શહાદત આપી છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે દેશભરમાંથી પોલીસ અધિકારીઓ કોવિડ -19ના સક્ર્મણને રોકવા માટે પોતાના જીવને જોખમમાં મૂકી દિવસ -રાત કામ કરી રહ્યા હતા. દેશવ્યાપી લોકડાઉનના અમલીકરણમાં પોલીસની ભૂમિકા સૌથી મહત્વની રહી હતી.તે વખતે ર્કોરોનાના કારણે 343 પોલીસકર્મીઓના મોત થયા છે.
પોલીસ શહીદ દિવસનું ખૂબ મહત્વ છે કારણ કે તે પોલીસ કર્મચારીઓના બલિદાન અને બહાદુરીની યાદમાં સમર્પિત દિવસ છે જેમણે ફરજની લાઇનમાં પોતાનું જીવન આપ્યું છે. અહીં તેના મહત્વને પ્રકાશિત કરતા કેટલાક મુખ્ય મુદ્દાઓ છે:
બહાદુરોનું સન્માન: પોલીસ શહીદ દિવસ એ ગણવેશ પહેરેલા બહાદુર પુરુષો અને સ્ત્રીઓને શ્રદ્ધાંજલિ આપવાનો એક ગૌરવપૂર્ણ પ્રસંગ છે જેમણે રાષ્ટ્રની શાંતિ અને સુરક્ષાની સુરક્ષા કરતી વખતે અંતિમ બલિદાન આપ્યું છે.
પ્રેરણા: આ દિવસ સમગ્ર કાયદા અમલીકરણ સમુદાય માટે પ્રેરણા તરીકે સેવા આપે છે, તેમને તેમના પતન થયેલા સાથીદારો દ્વારા પ્રદર્શિત નિઃસ્વાર્થ સમર્પણ અને હિંમતની યાદ અપાવે છે.
રાષ્ટ્રીય એકતા: તે રાષ્ટ્રીય એકતા અને એકતાની ભાવનાને ઉત્તેજન આપે છે કારણ કે વિવિધ પૃષ્ઠભૂમિના લોકો તેમના હોદ્દા અથવા પ્રદેશને ધ્યાનમાં લીધા વિના, પોલીસ કર્મચારીઓ દ્વારા કરવામાં આવેલા બલિદાનને માન આપવા અને યાદ કરવા માટે એકઠા થાય છે.
જાગૃતિ: પોલીસ શહીદ દિવસ પોલીસ અધિકારીઓ દ્વારા તેમની ફરજ દરમિયાન સામનો કરવામાં આવતા પડકારો અને જોખમો વિશે પણ જાગૃતિ લાવે છે, નાગરિકોમાં આદર અને સમજણને પ્રોત્સાહન આપે છે.
સલામતી અને સુરક્ષા: આ દિવસનું અવલોકન સમાજને શાંતિ, વ્યવસ્થા અને સુરક્ષા જાળવવામાં કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓના મહત્વની યાદ અપાવે છે, પોલીસ સાથે સહકારને પ્રોત્સાહિત કરે છે.
રાષ્ટ્રીય પોલીસ સ્મારક એ એક મહત્વપૂર્ણ અને ગૌરવપૂર્ણ સ્મારક છે જે નવી દિલ્હી દિલ્હીના મધ્યમાં, ચાણક્યપુરી ખાતે આવેલું છે. તે એક અગ્રણી સીમાચિહ્ન અને રાષ્ટ્રીય મહત્વનું સ્થળ છે.
જે બહાદુર પોલીસ કર્મચારીઓને સન્માનિત કરવા માટે સમર્પિત છે જેમણે ફરજની લાઇનમાં પોતાનું જીવન બલિદાન આપ્યું છે.
રાષ્ટ્રીય પોલીસ સ્મારક ભારતની રાજધાની શહેર નવી ઉદ્ઘાટન 21 ઓક્ટોબર, 2018 ના રોજ, ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા પોલીસ સ્મૃતિ દિવસના અવસરે કરવામાં આવ્યું હતું.
સ્મારકની ડિઝાઇન વોશિંગ્ટન, ડી.સી., યુએસએમાં નેશનલ પોલીસ મેમોરિયલથી પ્રેરિત છે. તેમાં એક પોલીસ અધિકારીનું 30 ફૂટ ઊંચું કાંસાનું શિલ્પ છે, જે ફોલ્ડેડ ધ્વજ ધરાવે છે, જે મૃત્યુ પામેલા નાયકોને શ્રદ્ધાંજલિ આપે છે. સ્મારકની દિવાલો પર પોલીસ કર્મચારીઓના નામો લખેલા છે જેમણે ફરજની લાઇનમાં પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું છે. દરેક નામ તેમની બહાદુરી અને સમર્પણના પુરાવા તરીકે સેવા આપે છે.સ્મારકના કેન્દ્રમાં, સન્માનની જ્યોત છે જે શહીદોને યાદ અને શ્રદ્ધાંજલિના પ્રતીક તરીકે કાયમ બળે છે.રાષ્ટ્રીય પોલીસ સ્મારક એ સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન, ખાસ કરીને પોલીસ શહીદ દિવસ (ઓક્ટોબર 21) અને અન્ય મહત્વપૂર્ણ પ્રસંગો પર આયોજિત વિવિધ ઔપચારિક કાર્યક્રમો અને શ્રદ્ધાંજલિ માટેનું સ્થળ છે.સ્મારક સંકુલમાં મુલાકાતી કેન્દ્રનો પણ સમાવેશ થાય છે જે મલ્ટીમીડિયા ડિસ્પ્લે અને પ્રદર્શનો દ્વારા પોલીસ દળના ઇતિહાસ અને બલિદાનોની સમજ આપે છે. તે જનજાગૃતિના સ્થળ તરીકે સેવા આપે છે, જે નાગરિકોને પોલીસ કર્મચારીઓ દ્વારા રાષ્ટ્રની સુરક્ષા માટે તેમની ફરજમાં આપેલા બલિદાનની યાદ અપાવે છે.રાષ્ટ્રીય પોલીસ સ્મારક એ યુનિફોર્મ પહેરેલા બહાદુર પુરુષો અને સ્ત્રીઓને ગૌરવપૂર્ણ અને ગૌરવપૂર્ણ શ્રદ્ધાંજલિ તરીકે ઊભું છે જેમણે દેશની સુરક્ષા અને સુરક્ષા માટે પોતાનો જીવ આપ્યો છે. તે તેમના બલિદાનની યાદ અપાવે છે અને તેમની સેવાને ઓળખવા અને સન્માન આપવાનું મહત્વ છે.
આમ, આજે પોલીસ સ્મૃતિ દિવસ, એ બહાદુર પોલીસ કર્મચારીઓને યાદ કરવાનો અને સન્માન કરવાનો એક ગૌરવપૂર્ણ પ્રસંગ છે. જેમણે ફરજની લાઇનમાં તેમના જીવનનું બલિદાન આપ્યું છે. આ દિવસ કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવા, નાગરિકોની સલામતી સુનિશ્ચિત કરવા અને ન્યાય જાળવવા માટેની તેમની અતૂટ પ્રતિબદ્ધતાને શ્રદ્ધાંજલિ આપે છે. પોલીસ શહીદ દિવસ આ સમર્પિત પુરુષો અને સ્ત્રીઓ દ્વારા કરવામાં આવેલા બલિદાનની યાદ અપાવે છે જેઓ આપણી સુરક્ષા માટે પોતાનો જીવ જોખમમાં મૂકે છે. રાષ્ટ્ર માટે તેમની નિઃસ્વાર્થ સેવા માટે કૃતજ્ઞતા અને પ્રશંસા વ્યક્ત કરવાની અને તેમના પરિવારો સાથે એકતામાં ઊભા રહેવાની તક છે જેમણે રાષ્ટ્રની સેવામાં તેમના પ્રિયજનોની ખોટ સહન કરી છે.
દેશમાટે ફરજ બજાવતા પોતાના જીવન નું બલિદાન આપનાર તમામ અમર પોલીસ આત્માઓને હૃદયાંજલિ.
