સાચી જીત
.................................................................................................
એક ગામમાં એક ખેડૂત રહેતો હતો. તેનું નામ શંકરસિંહ હતું. શકરસિંહ સિંહ બહુ જ ઉગ્ર અને ઘમંડી હતો. તે થોડી થોડી વસ્તુ માટે પણ બજી વ્યક્તિ પર બગડતો અને તેની સાથે લડતો હતો. ગામના સીધા સાદા લોકો તેની સાથે વાત કરતા નહોતા. રસ્તામાં તે કોઈને મળી ત્યારે ન તો તે કોઈના ઘરે જતો કે ન કોઈને નમન કરતો. ગામના ખેડુતો પણ તેને અહંકારી માનીનેતેની સાથે વાતો કરતા નહોતા.
દલપતરામ નામનો એક નવો ખેડૂત આવ્યો અને તે આ ગામમાં સ્થાયી થયો. તે પણ ખૂબ સીધો સાદો અને સારો પ્રામાણીક માણસ હતો. તે દરેકનીસાથે ખૂબ નમ્રતાથી બોલતો. અને ગામમાં દરેક દરેક વ્યક્તિ કોઈક ને કોઈકરીતે મદદ કરતો હતો. બધા ખેડૂતો પણ તેનો ખુબજ આદર કરતા અને તેમના દરેક કામમાં તેની સલાહ લેતા.
ગામના ખેડૂતોએ દલપતરામને કહ્યું, “ભાઈ દલપતરામ ! તમે ક્યારેય શંકરસિંહના ઘરે ન જતાં. તેનાથી ખાસ રીતે દૂર જ રહેશો તે તો ખૂબ ઝઘડાખોર છે."
દલપતરામ હસી પડ્યા અને કહ્યું, "જુઓ શંકરસિંહ મારી સાથે ઝઘડો કરે તો હું તેને મારી નાખીશ."
અન્ય ખેડૂતો દલપતરામની વાત સાંભળીને તેમની વાત પર હસી પડ્યા. તેઓ બધા જાણતા હતા કે દલપતરામ તો એક ખૂબ દયાળુ છે. તે કોઈની હત્યા કરી શકશે નહીં, ક્યારેય કોઈ પ્રકારનો અપરાધ પણ કરી શકે નહીંઅન્ય વ્યક્તિ ને મારી કેમ શકે ? પણ કોઈએ આ વાત શંકરસિંહને જઇનેકહી આવ્યું. શંકરસિંહ ગુસ્સાથી લાલ-પીળો થઈ ગયો. અને બસ તે દિવસથી જ તેણે દલપતરામ સાથે લડવાનો પ્રયાસ કરવાના પ્રયત્નો ચાલુ કરી દીધા. તેણે દલપતરામના ખેતરમાં પોતાનો બળદ છોડી દીધો. બળદોએ ચારેબાજુ દલપતરામના ખેતરમાં ચરાવ્યા; પરંતુ દલપતરામે તેને મેદાનમાંથી શાંત કરી દીધો.
શંકરરસિંહે દલપતરામના ખેતરમાં જતા પાણીના ગટરને તોડી નાંખ્યું હતું. પાણી વહેવા માંડ્યું. દલપતરામ આવ્યો અને શાંતિથી ડ્રેઇન બાંધી દીધી. એ જ રીતે, શંકરસિંહે દલપતરામના ખેતરને નુકસાન પહોંચાડ્યું; પરંતુ એક વાર પણ દલપતરામે શંકરસિંહને ઝઘડવાની તક મળે તેવું કોઇ પણ કાર્ય ન કર્યું.
એક દિવસ દલપતરામ ને ઘરે તેના સંબંધીઓ દ્વારા લખનઔ થી મીઠા તરબૂચ મોકલ્યા. દલપતરામ એક પછી એક બધા ખેડુતોના ઘરે તરબૂચ મોકલ્યા; તે મુજબ તેણે શંકરસિંહને ઘરે પણ મોકલ્યા, પરંતુ શંકરસિંહે "હું ભિક્ષુક નથી." એમ કહીને દલપતરામને ત્યાંથી મોકલવામાં તરબૂચ પરતમોકલાવી આપ્યા. અને કહેવડાવ્યું કે હું અન્ય કોઇ લોકો પાસેથી દાન-ખેરાતલેતો નથી. "
એવામાં સમય તો સમયનું કામ કરે તેમાં કોઇ નવું નથી. એક વખત ખુબ જવરસાદ પડ્યો. શંકરસિંહ અનાજથી ભરેલી ગાડી લઇને બીજા ગામથી આવી રહ્યો હતો. રસ્તામાં તેનું ગાડુ ગટરમાં કાદવમાં ફસાઈ ગઈ હતી. શંરસિંહના બળદ દુર્બળ હતા. તેઓ કાદવમાંથી ગાડુ ચલાવી શક્યા નહીં. જ્યારે આ વાત ગામમાં પહોંચી ત્યારે બધાએ કહ્યું, “શંકરસિંહ ખૂબ દુષ્ટ છે. તેને આખી રાત કાંઠે તેમ ને તેમ બેસવા દો."
પરંતુ દલપતરામ તેનો શક્તિશાળી આખલો પકડીને ગટર તરફ ચાલ્યો ગયો. લોકોએ તેને રોકીને કહ્યું, "દલપતરામ ! શંકરસિંહે તમને ઘણું નુકસાન કર્યું છે. તમે કહેતા હતા કે જો તમે મારી સાથે લડશો તો હું તેને મારી નાખીશ. તો પછી તમે આજે તેની મદદ માટે કેમ જાઓ છો ? "
દલપતરામે કહ્યું, "આજે હું ખરેખર તેને મારી નાખીશ." તમે લોકો તેને સવારે જોશો તમને ખ્યાલ આવી જશે."
જ્યારે શંકરસિંહે દયારામને બળદ લઇ જતા જોયો, તેણે ગર્વથી કહ્યું, "તમારા બળદની સાથે પાછા જાઓ. મારે તમારી કે કોઈની મદદની જરૂર નથી."
દયારમે કહ્યું, "જો તમે તમારા મગજમાં જે આવે મને કહેવાની છુટ છે,આ સમયે તમે મુશ્કેલીમાં છો." તમારું ગાડુ અટવાઈ ગયેલ છે અને તે રાત થઈ રહી છે. હું હમણાં તમારું કંઇ સાંભળીશ નહીં સંકટમાં એકબીજાની મદદ કરવી એ જ સૌથી મોટો માનવધર્મ છે એટલે હું મદદ કરીશ."
દલપતરામે શંકરસિંહનો બળદોને ખોલી નાંખ્યા અને તેમના બળદનેગાડામાં ધકેલી દીધો. તેના મજબૂત બળદે ગાડાને ગટરમાંથી બહાર કાઢ્યા. શંકરસિંહ ગાડુ લઈને ઘરે આવ્યો હતો. તેનો દુષ્ટ સ્વભાવ તે દિવસથી જ બદલાયો. તે કહેતો હતો, "દલપતરામે મને તેના પરોપકારથી માર્યો હતો. હું હવે તે અહંકારી શંકરસિંહ ક્યાં છું. "હવે તે ખૂબ નમ્રતા અને પ્રેમથી વર્તવા લાગ્યો. સારાથી ખરાબમાં જીતવું એ સાચી જીત છે. દલપતરામને સાચી જીત મળી.
...........................................................................................................................................................
DIPAK CHITNIS(dchitnis3@gmail.com)
