દશાવતાર
દશાવતાર એટલે વિષ્ણુના દસ અવતાર. શ્રીમદ્ ભાગવતમ્માં વિષ્ણુના મુખ્ય દસ અવતારોનો ઉલ્લેખ છે. હિંદુ ધર્મમાં ભગવાન વિષ્ણુને સૃષ્ટિના પાલક ગણવામાં આવે છે. જ્યારે જ્યારે માનવજાતિને કે દેવોને કષ્ટ કે ભય ઉત્પન્ન થાય છે ત્યારે ત્યારે વિષ્ણુ અવતાર લે છે અને સંકટ ટાળે છે. વિષ્ણુના આવા મુખ્ય દસ અવતારોને દશાવતાર કહેવામાં આવે છે. જેમાં નીચેના દસ (બલરામ અને બુદ્ધના ભેદને ધ્યાનમાં લેતા ૧૧) અવતારોનો સમાવેશ થાય છે, જે પૈકીનો કલ્કિ અવતાર ભવિષ્યમાં થવાનો છે અને બાકીના બધા જ અવતારો અવતરી ચુક્યા છે.
૧. મત્સ્ય - માછલીનાં રૂપમાં
૨. કુર્મ - કાચબાનાં રૂપમાં
૩. વરાહ - ભૂંડ કે ડુક્કરનાં રૂપમાં
૪. નરસિંહ - અડધું શરિર મનુષ્યનું અને અડધું સિંહનું
૫. વામન - બાળકનાં રૂપમાં (ઘણી વખત ઠીંગણું રૂપ દર્શાવાય છે)
૬. પરશુરામ - મનુષ્ય રૂપે, ગુસ્સામાં, ક્રુર અને હાથમાં કુહાડી ધારણ કરેલા
૭. રામ - મનુષ્ય રૂપે, સૌમ્ય
૮. કૃષ્ણ - મનુષ્ય રૂપે, મુત્સદી (મોટેભાગે પ્રેમમુર્તિ તરીકે ચિત્રણ)
૯. બુદ્ધ - મનુષ્ય રૂપે, યોગી
૧૦. કલ્કિ - મનુષ્ય રૂપે, યોદ્ધા
હિંદુ ધાર્મિક ગ્રંથોમાં લખેલી દરેક પંક્તિનો વૈજ્ઞાનિક આધાર હોય છે....પરંતુ તે સમજવાની બુદ્ધિ હોવી જોઈએ!હવે સ્લિમ અને સેક્યુલર પાસે મગજ નથી.
પુરાણોને ધ્યાનથી વાંચ્યા પછી ખબર પડે છે કે આમાંની મોટાભાગની બાબતો વૈજ્ઞાનિક અને પ્રાકૃતિક છે.
ઉદાહરણ તરીકે, આપણે ભગવાન વિષ્ણુના તમામ અવતારોને આધુનિક ઉત્ક્રાંતિ સાથે જોડી શકીએ છીએ!
વિષ્ણુ અવતારના આ વિવિધ અવતારો આપણને પૃથ્વીના અધિપતિઓ વિશે માહિતી આપે છે જેમણે જુદા જુદા સમયમાં પૃથ્વી પર શાસન કર્યું.
*1. પ્રથમ અવતાર "મત્સ્ય"*
એક એવો જીવ છે જે ફક્ત પાણીમાં જ રહે છે.
*2. બીજો અવતાર "કુર્મ"*
ત્યાં એક સજીવ છે જે પાણી અને જમીન બંનેમાં રહી શકે છે (ઉભયજીવીઓ) અને સમાન સજીવોમાંથી, પૃથ્વી પરના અન્ય જીવો પણ ઉદ્ભવ્યા હોવાનું માનવામાં આવે છે.
*3. ત્રીજો અવતાર "વરાહ"*
એક જીવ જે માત્ર જમીન પર રહે છે (તરવાની ક્ષમતા સાથે)
કેટલાક લોકો વરાહના અર્થને ભૂંડનો અવતાર સમજે છે, જે તદ્દન ખોટું છે!
વરાહ એટલે કોઈ પણ વસ્તુ જે ઝડપથી ફેલાઈ જાય છે અથવા કોઈ પ્રાણી અથવા સામગ્રી કે જે ફેલાવવાની મિલકત ધરાવે છે.
તેથી જ બ્રહ્માંડમાં વરાહ શબ્દનો પણ ઉપયોગ થાય છે.
પરંતુ, અહીં અવતારોમાં વરાહ "ડાયનોસોર" જેવા પ્રાણીને કહેવામાં આવ્યું છે.
*4. નરસિંહ, ચોથો અવતાર
અડધો સિંહ અને અડધો માનવ એ હોમો સેપિયન્સ અને પ્રાણીઓ વચ્ચેનો એક તબક્કો છે, જેને તમે આદિમ માણસ પણ કહી શકો છો...!
*5. પાંચમો અવતાર "વામન"*
ટૂંકા કદ સાથે હોમો સેપિયન્સ.
*6. પરશુરામ, છઠ્ઠો અવતાર.*
કોઈ ને કોઈ રૂપમાં કઠિન માણસ (કુહાડી સાથેનો રામ) તમે તેને શિકારી માણસ પણ કહી શકો...!
*7. સાતમો અવતાર શ્રી રામ
યોગ્ય સંસ્કારી માનવ (ધનુષ્ય અને મહાન વ્યવહાર સાથે રામ)
*8. આઠમો અવતાર શ્રી કૃષ્ણ * જેમની પાસે અલૌકિક બુદ્ધિ (મૂળ અભિવ્યક્તિ) છે તે પૃથ્વીની તીવ્ર બુદ્ધિ અને શક્તિ અને સામાજિક ચેતનાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે..!
*9. નવમો અવતાર બલરામ.*
વ્યવસાયિક કૌશલ્ય ધરાવતો માણસ (હળ સાથેનો બલરામ ખેતી અને વ્યવસાયનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે)
(દક્ષિણ ભારતના વિષ્ણુ અવતારના નવમા અવતારને બલરામ કહેવામાં આવે છે, જેઓ ખેડૂત અથવા વેપારી વર્ગના રક્ષક અને તેમના દેવતા માનવામાં આવે છે.
જ્યારે ઉત્તર ભારતના વિષ્ણુ અવતારમાં બુધનો નવમો અવતાર આવે છે અને બલરામની જેમ તેઓ પણ વેપારી વર્ગના દેવતા અને વેપારીઓના રક્ષક છે.
તેમના નામ પરથી એક ગ્રહનું નામ પણ બુધ છે.જોકે કેટલાક લોકો વિષ્ણુના નવમા અવતારને "ગૌતમ બુદ્ધ" તરીકે ઓળખે છે અથવા સમજે છે, જે યોગ્ય લાગતું નથી.
કારણ કે પૃથ્વી પર શિકાર યુગના અંત પછી, વેપારનું મહત્વ વધ્યું છે, અને, આ વેપારે આપણા ભારતને સોનાનું પક્ષી બનાવ્યું છે, જો ગૌતમ બુદ્ધ વિષ્ણુનો નવમો અવતાર હોત, તો તેઓ સંપ્રદાય ન હોત, પરંતુ તેઓ શાશ્વત હતો. ધર્મ પોતે!)
*10. દસમો અવતાર કલ્કી (શક્તિશાળી ચિંતા)* સાક્ષાત્કાર (જે આ મહાન યુગનો અંત હશે!)
આ રીતે આપણે આજે જોઈએ છીએ, હજારો અને લાખો વર્ષ પહેલાં, આપણા ઋષિમુનિઓએ અવતારો દ્વારા આ પૃથ્વીના ક્રમિક વિકાસને સમજાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, પરંતુ કમનસીબે, સમય જતાં આપણે હિન્દુઓ આપણા ભવ્ય ભૂતકાળને ભૂલી ગયા.
