ગુજરાતીમાં સરસ મજાની કહેવત છે કે ‘‘મન હોય તો માંડવે જવાય” બસ આમ જ કંઇ હતું એક દસ વર્ષના બાળક બકુલ માટે, જેના મનમાં જુડો શીખવા માટેની મજબૂત ધગશ હતી. તેના મજબૂત લગન અને ઇચ્છાને કારણે તે જાપાની જુડો માસ્ટર પાસે ગયો. બકુલેશ તેમનેજુડો શીખવવા કહ્યું. જાપાની જુડો માસ્ટરે તેને તે સાંભળયો. મુખ્ય તકલીફ એ હતી કે નાનપણમાં તેની કાર અકસ્માતમાં પરિણામે કે તેનો હાથ ગુમાવી બેઠો હતો. જ્યારે માસ્ટરને આ વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેણે કહ્યું કે કાર અકસ્માતમાં તેનો ડાબો હાથ ગુમાવી બેઠો છે. પરંતુ તે હજી પણ આ કળા શીખવા માંગે છે.
તે ખૂબ જ લગન અને મક્કમતાથી જુડો શીખવા માંગતો હતો. માસ્ટરને પણ જેના પર ગર્વ થયો તેમણે તેને પોતાનો શિષ્ય બનાવી દીધો. છોકરો સંપૂર્ણ મનથી જુડો શીખી રહ્યો હતો. ત્રણ મહિના પણ વીતી ગયા છે. તે સમયે બાળક માત્ર એક જ ચાલ શીખી શકે તેમ હતું. તે ઇચ્છતો હતો કે તે વધુ શીખે. તે એક દિવસ તેના માસ્ટર પાસે ગયો. તેમણે કહ્યું કે તમે મને એક જ ચાલ શીખવી છે. પરંતુ બીજી ચાલ પણ શીખવવીજોઈએ. એમ તમને એવું નથી લાગતું ?
માસ્ટરે જવાબ આપ્યો કે આ એક ભારે પગલું છે જે તું જાણે છે. તારે એટલું જ જાણવાની જરૂર છે. જો કે બકુલને તેના માસ્ટર પર પૂરો વિશ્વાસ ભરોસો હતો તો તે વધુ જુડો શીખી રહ્યો હતો. થોડા મહિના વીતેલા. પછી માસ્તર બકુલને પોતાની સાથે જુડો સ્પર્ધામાં લઈ ગયા. પહેલી મેચ તેણે સરળતાથી જીતી લીધી હતી. બીજી મેચમાં જીત એના હાથ લાગી જેને જે કામયાબી મળવી જોઇતી હતી કે નમળી.
ત્રીજી મેચમાં તેને એક શક્તિશાળી હરીફનો સામનો બકુલને કરવો પડ્યો હતો. તે સતત મેચ ગુમાવી રહ્યો હતો. પરંતુ છેલ્લે તેણે એવી એક ચાલનો ઉપયોગ કર્યો જે તેના માસ્ટરે તેને શીખવેલ હતું. આ ચાલ ને જોતા સામેનો ખેલાડી પરાજિત થઈ ગયો. બકુલ તે જોઈને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો પરંતુ તે પણ હવે ખુશ હતો.
હવે બકુલ તેની રમતની ફાઈનલમાં પહોંચી ગયો હતો. તે એક અનુભવી અને મજબૂત ખેલાડી સાથે સ્પર્ધા કરી રહ્યો હતો. જીતવું બકુલ માટે લગભગ અશક્ય લાગતું હતું. સ્પર્ધા શરૂ થતાં જ સ્પર્ધકે તેના પર પ્રભુત્વ જમાવી દીધો. એક સમયે રેફરીને લાગ્યું કે બકુલને ઈજા નહીં થાય. તેણે ટાઇમ આઉટનો સંકેત આપ્યો. પરંતુ માસ્ટરે રેફરીને સ્પર્ધા ચાલુ રાખવા વિનંતી કરી હતી.
આ દરમિયાન ફ્રન્ટ સ્પર્ધકે ભૂલ કરી હતી. આનાથી તે બકુલે પોતાનું પગલું આગળ ભર્યું અને તે વિજયી બની ગયો જે તેના માસ્ટરે તેનેશીખવ્યું હતું. આ પગલા સાથે તેણે મેચ જીતી લીધી હતી. તે જીતી ગયો. પાછા ફરતા હતા ત્યારે માસ્તર અને બકુલે એ ચાલની વાત કરી રહ્યા હતા. બકુલેશ માસ્ટરને પૂછ્યું કે તમને કેવી રીતે ખબર પડી કે હું આ સ્પર્ધાઓ માત્ર એક ચાલ પર જ જીતી શકું છું?
માસ્ટરે કહ્યું કે બે કારણોસર તું જીત મેળવી શકેલ છું. પ્રથમ, તે જુડોની સૌથી મુશ્કેલ ચાલ જાણતો હતો. બીજું, તારા હરીફ પાસે તે ચાલને ટાળવાનો એક જ રસ્તો હતો અને તે તારો ડાબો હાથ પકડવાનો હતો. પરંતુ છોકરાની શારીરિક નબળાઈને કારણે તેનો ડાબો હાથ ન હોવાને કારણે તે ન કરી શક્યો અને તેનું પરિણામ એ આવ્યું કે તને જીત મળી. આમ ચોક્કસપણે કહી શકાય કે મનમાં જો હિંમતપૂર્વક ધગશ હોય તો માનવી ગમે તેવા પડકારોને પુરા કરવામાં સક્ષમ ધરાવી શકે છે. આથી જ માનવીએ કપળા સંજોગોમાં પણ ક્યારેય હિંમત હારવી ન જોઇએ.
DIPAKCHITNIS
dchitnis3@gmail.com
