દો રાસ્તે એ 1969ની રાજ ખોસલા દ્વારા નિર્દેશિત ભારતીય હિન્દી ફિલ્મ છે. આ ફિલ્મ વિતેલા જમાનાના ખ્તેયાતનામ કલાકારો રાજેશ ખન્ના કર્તવ્યનિષ્ઠ પુત્ર અને મુમતાઝને તેના પ્રેમના પાત્ર તરીકે અભિનય કરે છે. બલરાજ સાહની અને કામિની કૌશલ મોટા પુત્ર અને તેની પત્નીની ભૂમિકા ભજવે છે. પ્રેમ ચોપરા બિન્દુ સાથે તેની પત્ની તરીકે વિવેકપૂર્ણ પુત્રની ભૂમિકા ભજવે છે જે વિવાદો સર્જે છે.
વાર્તા નિમ્ન-મધ્યમ-વર્ગના પરિવારની કસોટીઓ અને વિપત્તિઓ પર આધારિત હતી. તેમાં વડીલો માટે આદર, માતાનો સર્વોચ્ચ દરજ્જો, સંયુક્ત કુટુંબની પવિત્રતા અને લોહીના સંબંધો કરતાં વધુ મજબૂત સંબંધોની સર્વોચ્ચતા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો.
આ ફિલ્મ બોક્સ ઓફિસ પર બ્લોકબસ્ટર બની હતી. ૧૯૬૯ થી ૧૯૭૧ દરમિયાન રાજેશ ખન્નાની સળંગ ૧૭ હિટ ફિલ્મોમાં આ ફિલ્મની ગણતરી કરવામાં આવે છે, તેણે ૧૯૬૯ થી ૧૯૭૧ દરમિયાન આપેલી સળંગ ૧૫ સોલો હિટ ફિલ્મોમાં બે હીરોની ફિલ્મો મયાઁદા અને અંદાજ ઉમેરીને.
તમામ ગીતોનું સંગીત લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલે આપ્યું હતું અને ગીતો આનંદ બક્ષીએ લખ્યા હતા. ૧૯૬૯ ના સાઉન્ડટ્રેક આલ્બમમાં નવા સંગીત સાથે જૂના ગીતોને પુનર્જીવિત કરતા વધુ ત્રણ પુનરુત્થાન ટ્રેક ઉમેરવામાં આવ્યા હતા. ટ્રેક નીચે મુજબ છે:
તમામ ગીતોનું સંગીત લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલે આપ્યું હતું અને ગીતો આનંદ બક્ષીએ લખ્યા હતા. ૧૯૬૯ સાઉન્ડટ્રેક આલ્બમમાં નવા સંગીત સાથે જૂના ગીતોને પુનર્જીવિત કરતા વધુ ત્રણ પુનરુત્થાન ટ્રેક ઉમેરવામાં આવ્યા હતા. ટ્રેક નીચે મુજબ છે:
શીર્ષક ગાયક(ઓ) અવધિ
1 "બિંદિયા ચમકેગી" લતા મંગેશકર
2 "યે રેશ્મી ઝુલ્ફેન" મોહમ્મદ રફી
3 "ચુપ ગયે સારે નઝારે" (દિલ ને દિલ કો પુકારા) લતા મંગેશકર, મોહમ્મદ રફી 05:36
4 "મેરે નસીબ મેં એ દોસ્ત" કિશોર કુમાર
5 "દો રંગ દુનિયા કે ઔર દો રાસ્તે" મુકેશ
6 "અપની અપની બીવી પે સબ કો ઘુરર હૈ" લતા મંગેશકર
7 "યે રેશ્મી ઝુલ્ફેન" (પુનરુત્થાન) મોહમ્મદ રફી
8 "દિલ ને દિલ કો પુકારા" (પુનરુજ્જીવન) લતા મંગેશકર, મોહમ્મદ રફી
9 "બિંદિયા ચમકેગી" (પુનરુત્થાન) લતા મંગેશકર
10 શીર્ષક સંગીત (ક્લાસિકલ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટલ)
કાસ્ટ (ફિલ્મ માં કલાકારોની ભૂમિકા પાત્ર અંગેની વિગત
સત્યેન ગુપ્તા તરીકે રાજેશ ખન્ના
રીના તરીકે મુમતાઝ
બલરાજ સાહની નવેન્દ્ર પ્રસાદ ગુપ્તા તરીકે "નવેન્દુ"
બિરજુ ગુપ્તા તરીકે પ્રેમ ચોપરા
માધવી ગુપ્તા તરીકે કામિની કૌશલ
શ્રીમતી ગુપ્તા (સત્યેનની માતા) તરીકે વીણા
અલોપી પ્રસાદ તરીકે અસિત સેન
રાજુ ગુપ્તા તરીકે મેહમૂદ જુનિયર
બિંદુ નીલા અલોપી પ્રસાદ તરીકે (શ્રીમતી બિરજુ ગુપ્તા)
ખાન તરીકે જયંત
રાજ ખોસલા દ્વારા નિર્દેશિત દ્વારા લખાયેલ ચંદ્રકાંત કાકોડકર જી .આર. કામત અખ્તર રોમાની, રાજ ખોસલા દ્વારા નિર્મિત, સ્ટારિંગ રાજેશ ખન્ના, મુમતાઝ, બલરાજ સાહની, પ્રેમ ચોપરા, બિંદુ, સિનેમેટોગ્રાફી વી. ગોપી કૃષ્ણ, વામન ભોંસલે દ્વારા, સંપાદિત લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલનું સંગીત, રાજ ખોસલા ફિલ્મ્સ દ્વારા વિતરિત, પ્રકાશન તારીખ ૫ ડિસેમ્બર ૧૯૬૯ દેશ ભારત
ભાષા હિન્દી બોક્સ ઓફિસ ₹ ૬.૫ કરોડ (૨૦૨૦માં ₹ ૨૮૬ કરોડ અથવા US$ ૩૬ મિલિયનની સમકક્ષ)
નામાંકિત શ્રેષ્ઠ ફિલ્મ - રાજ ખોસલા શ્રેષ્ઠ દિગ્દર્શક - રાજ ખોસલા શ્રેષ્ઠ સહાયક અભિનેત્રી - બિંદુ શ્રેષ્ઠ સંગીત નિર્દેશક - લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલ શ્રેષ્ઠ ગીતકાર - આનંદ બક્ષી "બિંદિયા ચમકેગી" માટે બેસ્ટ ફિમેલ પ્લેબેક સિંગર - "બિંદિયા ચમકેગી" માટે લતા મંગેશકર
જ્યારે તેના પિતાએ ફરીથી લગ્ન કર્યા ત્યારે નવેન્દુ માતા વિનાનો યુવાન હતો. સાવકી માતાએ છોકરાની આંખોમાં ભય અને શંકા જોયા અને તેણીએ તેને વચન આપ્યું કે તે તેના માટે એક વાસ્તવિક પુત્ર જેવો હશે. ઘણા વર્ષો પછી તેમના પિતાએ તેમના મૃત્યુની પથારીએ યુવાન નવન્દુ પાસેથી બીજું વચન લીધું, જે તેમના સાવકા ભાઈઓ અને બહેનો અને સાવકી માતાની સંભાળ રાખવાનું વચન, જાણે કે તેઓ બધા એક લોહીના હોય. તેઓ બધા મોટા થયા ત્યાં સુધી નવેન્દુએ પોતાનું વચન નિભાવ્યું અને તેઓ તેમના માટે પિતા સમાન હતા. ટૂંક સમયમાં જ એ દિવસ આવ્યો જ્યારે યુવાન ભાઈઓ અને બહેનો જીવનની એ જ બારી પર ઊભા હતા જ્યાંથી તેઓએ બલિદાનનો માર્ગ અને સ્વાર્થનો માર્ગ પસંદ કરવાનો હતો. દો રાસ્તેની વાર્તા એવા ભાઈ-બહેનોનું ડ્રામા છે જે અલગ-અલગ રસ્તાઓ પર જાય છે. તે તેમના પ્રેમ અને નફરતનું નાટક છે. આ એક અમીર છોકરીના ગરીબ છોકરા પ્રત્યેના પ્રેમનું ડ્રામા છે. જીવનની નશ્વર સફર કરવા માટે સાચો રસ્તો શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહેલા આજના મધ્યમ વર્ગનું આ નાટક છે. તે જીવનનું જ નાટક છે.
DIPAKCHITNIS (DMC)
dchitnis3@gmail.com
