ઝીણોઝીણો વરસાદ ધીમી ધારે વરસી રહ્યો છે. વીજળીના ચમકારામાં શહેરભરમાં ફેલાઈ ગયેલી રતાશ નજર આવી રહી છે. રડીરડીને લાલ થઈ ગયેલી મારી આંખમાંથી આંસુઓ વહેતા બંધ થઈ ગયા છે પણ પીડાઓનું વહેવું હજી અવિરત ચાલુ જ છે. રાતના સન્નાટામાં બોઝીલ થઈ ગયેલી આંખને હવે લાગ્યો છે થાક અને વારંવાર બંધ થઈ રહેલા પોપચામાંથી આખુંય દ્રશ્ય ધુંધળુ-ધુંધળુ નજર આવી રહ્યુ છે. વર્ષોથી બંધ પડેલા ખંડેર સમા મારા દિલના પડું-પડું થઈ રહેલા મકાન પર મારી નજર પહોંચી ને ત્યાં જ વેરાઈ ગઈ. બળી ગયેલી ઇચ્છાઓની રાખ આખાય મકાનને જાણે કે ઘેરી વળી છે. કોઇ અંધારી ગુફામાં ગરકાવ થઈ ગયું હોય એમ ઉભુ છે એ ભુતિયા મકાન. કોણ માને કે સળગીને રાખ થઈ ગયેલી ઇચ્છાઓની પેલે પાર વર્ષો પહેલા એ એક મહેલ હતો. નાદાનીયતભરી કલ્પનાથી સજાવેલો મહેલ, જેના ઝરુખામાં હું સાંજ પડ્યે રાહ જોતી મારા મનગમતાં રાજકુમારની. જેની વાટ નીરખતી હું લખતી રહેતી પ્રેમપત્રો અને દિલના ખૂણે મારા અરમાનો હેઠળ છુપાવી દેતી. મારા એ મહેલમાં મેં જ બનાવેલા બગીચામાં હું ફુલો સંગે એ રાજકુમારની વાતો કર્યા કરતી. વર્ષો પહેલાં હ્રદયના એકખૂણે ઉમટતી મારી ઇચ્છાઓ અને લાગણીઓથી બનેલો એ સ્વપ્નમહેલ આજે એકલતાનો અંચળો ઓઢીને ખંડેર બનીને ઉભો છે. તેના જીર્ણશીર્ણ થઈ ગયેલા બંધ કમાડ સુધી પહોંચતામાં તો હું કેટલું હાંફી ગઈ.. કેટલું અસહ્ય હોય છે વીતી ગયેલી પળને ફરી જીવવાનું ! જે પીડા સહન કરતાં વાચા હણાઈ ગઈ હોય એ જ પીડા ફરી જીરવવાની ? મને મારા પર રહીરહીને આવતો ગુસ્સો મને સવાલ કરે છે કે કેમ તે વિરોધ ના કર્યો અને શા માટે મેં સહન કરી લીધી એ બધી પીડાને. સવાલો મોઢું ફાડીને ઉભા હતાં ને હું એ વખતે પણ નિઃસહાય, અત્યારે પણ નિઃસહાય.. કેટલીય પળોને ફરી જીરવીને હું એ દરવાજા સુધી પહોંચી, હળવેથી ધક્કો મારતાં જીર્ણશીર્ણ થઈ ગયેલા એ બંધ કમાડ ખુલી ગયા અને ખુલી ગયા એ દિવસો , એ જીવનડાયરીના પાનાં , એ કલ્પનાઓ થકી સજાવેલાં સપનાઓનો દેશ. મારી આંખમાં ભરાઈ ગયેલા આંસુની વચ્ચેથી મેં જોયા કર્યુ એ દરવાજાની પેલે પાર. એક રસ્તો જતો હતો ત્યાં અંદર અને ભળી જતો હતો અંધકાર વચ્ચે. એ અતીતની ધરતીમાં ધરબી દીધેલો રસ્તો - જે રસ્તા પર થઈને મમતા સુધી પહોંચવા માગતી સ્ત્રીઓએ આપવો પડે છે પોતાની જાતને જ પારાવાર વેદનાનો આઘાત. એ રસ્તાની એકકોર પીડાઓનો સાથ અને બીજીકોર ખુશીઓનો સંગાથ.
કાળમાં ખોવાઈ ગયેલા સમયની બલિહારી પછી કહો કે આટલા વરસોની મહેનત પછી દરવાજા ખુલ્યાં. એ રસ્તા પર મારો પગ પડ્યો અને.... અને કાળજું કંપાવી દે તેવા દુઃખભર્યા કષ્ટદાયક પ્રસંગોની એક યાદ હ્રદયને ચીરતી પસાર થઈ ગઈ. એ આવ્યો હતો હવાઈઘોડા પર સવાર થઈને મને લેવા માટે... એ આવ્યો હતો મારા સપનાનો રાજકુમાર કે જેના માટે આજ સુધી તલસી રહી હતી મારી નજરો.. એને મેં જોયો અને હું તો સ્તબ્ધ તેને જોઈને. તેના વાંકળિયા વાળમાં જાણે કે મારી નજરો જ અટવાઈ ગઈ. એણે મારો હાથ ચૂમ્યો અને હું તો સીધી તેની બાહુપાશમાં . તેની આંખોમાં રમતાં પ્રેમપંખીને મેં તો ચાહ્યા કર્યું. તેની ખુલ્લી છાતી પર માથું ઢાળીને મેં તો મારા હૈયાનું કાળજીથી જતન કર્યા કર્યું. એની આંખોમાં મારા સપનાઑ વાંચતી અને ગદગદિત થઈ ઉઠતી. એના ગરમગરમ હોઠ ઉપર મારા સંવેદનાઓ છુટી.મુકી દેતી. મારી જાત, મારુ સર્વસ્વ મેં અર્પણ કરી દીધું તેને. અને ખોવાઈ ગઈ તેનામાં . જતન કરેલી કેટલીય આશાઓ જ્યારે ઉમળકા સાથે આવેગોની ચરમસીમા પર હતી ત્યારે કશોક સળવળાટ થયો, કશુંક ખૂચ્યું અને...અને મારી નજર સામેનું અંધકાર મને ખાવા દોડતું હોય એમ મને લાગ્યું. મેં નજર ફેરવી લીધી. એ અંધકારના ઊંડાણમાંથી કોઇનો ઝીણોઝીણો અવાજ મારા કાનો સુધી પહોંચી રહ્યો હતો. એક મીઠો કલરવ જાણે કે કાન સુધી પહોંચતો હતો. મારી ઇચ્છા એ કલરવને પામવાની હતી. હું તો દોડી, ખુલ્લા પગે અને વળગી પડી એ અંધકારને...
ઓહ... એક ચિત્કાર ઉઠ્યો અંતરમાંથી અને અંતરમાં જ ખુપી ગયો.
વર્ષોથી બંધ અંધારામાં ગરકાવ થઈ ગયેલાં એ રુમમાં મારી અલપઝલપ કરતી નજર ફરી વળી ચારેકોર...રુમના ખૂણેખૂણે...
પણ ચારેકોર ફેલાયેલી નિસ્તબ્ધ નીરવતાં...
અન્યાય અને ઉપેક્ષાભર્યા ઘોર કાળા ભેંકાર અંધકારથી ભરાઈ ગયેલો રુમ, છિન્નભિન્ન થઈ ગયેલી લાગણીઓની રાખ પર બનેલો રુમ...
એ રુમમાં ફસાઈ ગયેલી અંતરને ગુંગળાવી મૂકે એવી અસહ્ય ગંધાઈ ઉઠેલી બોઝીલ હવા,
ઠેરઠેર ઊખડી ગયેલા પોપડા અને ઓગળી ગયેલા સંવેદનવાળી પ્રેમપ્યાસી દિવાલો,
તાજી હવા માટે વરસોથી તડપતી ભુખી ડાકણ જેવી બંધ જડ સજજડ બારીઓ,
અંતરની ગુલાબ જેવી જમીન પર કોઇના અણછાજતા વ્યવ્હારની કારમી થપાટો જેવી ધૂળની ચાદરો...
રુમના ખુણેખુણે ભટકતી વાસનાગ્રસ્ત કીડીઓના રાફડા, મીઠો કલરવ કરતાં પંખીના સુના કરી દીધેલા માળા, ઠેરઠેર મનમરજીથી બાંધી દીધેલાં કોઇ નીતિનિયમ વગર પરાણે બાઝી ગયેલાં કરોળિયાના જાળા...
અને... દૂર એક ખૂણા પર ઘણીઘણી યાતનાઓ પછી તુટી પડેલી કાચવાળી કાટ ખાઈ ગયેલી એ ફોટાફ્રેમની નીચે પડેલી અસ્તવ્યસ્ત એક તસ્વીર...
ઝીણોઝીણો કલરવ એ તસ્વીર પાસેથી જ આવી રહ્યો છે.
એ દિવાલને કેટલી સજાવેલી મેં મારી કલ્પનરંગોળીથી. આજે એના પર કોઇના જડ વ્યવહારના પોપડા જામી ગયા છે. મેં તસ્વીરને ઉપાડી અને જોયું તો મારી આંખોમાંથી વરસી પડ્યું ચોમાસ ધોધમાર.
ઓહ... મારાથી એક ચીસ નંખાઈ ગઈ. હસું કે રડું હું શું કરું.. એ તસ્વીરમાં કેટલું મોહક સ્મિત છે, મુગ્ધ, નિર્દોષ, આનંદિત અને ખડખડાટ, તાજા ઉગેલા ફુલ જેવું. નાનકડાં બાળ જેવું જ. ના ના આ તો બાળકનું જ.. હા મારા જ બાળકનું, મારી જ દીકરીનું, મારી જ એ ઢીંગલીનું કે જેનું મેં...! ઓહ...
ચિત્કાર... ચિત્કાર... મારી સપનાની દુનિયામાં ઉછરેલાં મારા જ અંશને મેં.?! હું નથી જોઈ શકતી એ તસ્વીરને. આ તો મારી દીકરીનું જ સ્મિત. અને એ જ સ્મિતનું મેં ખૂન.. આહ.
એ તસ્વીરમાં નિર્દોષ આંખોની જગાએ હવે ધિક્કાર દેખાય છે. મારી જ જાત પર... એ આંખો મને કશું પુછી રહી છે. એ નાદાન નજર મને ચીરી રહી છે. એ સ્મિત વ્યંગ કરી રહ્યું છે મારી હાલત પર.
હું દિવાલો પર માથું અફાળું છું. મારા જ લીધે એ નિર્દોષ સ્મિતનું જીવન છીનવાઈ ગયું. મારા વાળ ખેંચુ છું હું. આ દિવાલો જે મેં સજાવેલી એના પર જ અત્યારે મારા લોહીના ડાઘ નૃત્ય કરી રહ્યા છે. અને મારા જ લોહીના ખાબોચિયામાં ડૂબી રહી છે એ તસ્વીર, એ સ્મિત, એ મને જોઈ રહેલી તિક્ષ્ણ આંખો... અને એ કલરવ પણ...
મારી નજર સામે એ તસ્વીર ડૂબી રહી છે. હું લોહીભીની ત્યાં જ ઉભી છું અને દિવાલો પર લોહીના ડાઘ જાણે કે મારી ઉપેક્ષા કરી રહ્યા જોય એમ મારી સામે ચિત્રવિચિત્ર આકારો ધરીને મને ડરાવી રહ્યા છે. હું દિવાલથી દુર એક ખૂણામાં ધસી જાઉં છું ને ત્યાં તો જાણે કે આખોય અંધાર ખોવાઈ જાય છે. આ કેવી દુનિયા ઉભી થઈ રહી છે મારી નજર સામે. એક એવી દુનિયા જ્યાં છે દેખાય છે માત્ર ખુશી જ ખુશી
જાણે કે પંખીઓ પાંજરા તોડીને ઉડી નીકળ્યા, ધરતીમાં ધરબાયેલું એક ફુલ ઉગી નીકળ્યું,
સંવેદનાનો સૂરજ વરસોની જેલમાંથી જાણે ઉગી નીકળ્યો, દાયકાઓથી બરફમાં થીજી ગયેલી સુષુપ્ત લાગણીઓ જાગી ઉઠી, ચારેકોર આનંદ આનંદ... મંદમંદ વાતા પવનની અસરતળે ફરફરતાં ફુલો, એ ફુલોના રસનો આસ્વાદ લેવા નીકળેલા સંગીતમય ભમરાઓ, પવનના ફરફરાટ થતા મંદ સંગીતના તાન નીચે ગીતો ગાતી વૃક્ષની ડાળીઓ અને પાંદડીઓ..
અહા.. આખીય દુનિયાથી વિલિપ્ત થઈને ઉતરી આવી એક નવી દુનિયા. આ દુનિયાથી પેલે પાર મેધધનુષી રંગોવાળા બગીચાઓ. એ બગીચાઓમાં આમતેમ ઉડતા ફરકતા રંગબેરગી પતંગિયાઓ. હું તો ઘડીભર જોયા કરું છું ને મનોમન એ સ્વર્ગમાં મારી કલ્પનાના ઘોડા દોડાવ્યા કરું છું. ને અચાનક આ દુનિયાની પેલેપાર સુંદર સ્વર્ગમાંથી ઉતરી આવેલી અને ધરતીની પ્રકૃતિનો રસાનંદ લેવા નીકળેલી અપ્સરાઓ. હું તો દિગ્મૂઢ. મારી આંખમાંથી ખરી પડે છે એક ખુશીનું આંસુ. એ અપ્સરાઓ વચ્ચેથી આંખો અંજાઈ જાય એવી રુપરુપના અંબાર સમી એક દૈવીય અપ્સરાના હાથોમાં કશુંક છે. જેના પ્રકાશમાં મારી આંખો અંજાઈ રહી છે… હું તો એને નીરખ્યા જ કરું. આહ… એક નાનકડું સુંદર બાળ.
અને આ દૂરદૂરથી આવતો કલરવ કેમ આટલી નજીકથી આવી રહ્યો જણાય છે.
આ લહેરાતા સાગરના મોજાંની લહેરો સાથે સમન્વય સાધવા માગતી કેસરી કિનારભરી સંધ્યા.
એ સંધ્યા સાથે કદમ મિલાવતો શાંત પડી ગયેલો સૂરજ… પણ આ બધું તો તદ્દન સામાન્ય... આ બધાના કેન્દ્રમાં રહેલું તદ્દન બેખબર એ અપ્સરાના હાથોમાંથી આવી રહેલું સ્મિત.
બસ એ જ મુગ્ધ, નિર્દોષ, પ્રેમાળ, ખડખડાટ ... જાણે સમગ્ર પ્રકૃતિ એ સ્મિતના આનંદમાં જ મશગુલ થઈને નાચી રહી હતી. હા મારી દીકરી, મારી ઢીંગલી, હું આ આવી... તારી પાસે જ... પણ પણ... હું દોડી કેમ નથી શકતી... મારા પગ કેમ ચાલી નથી શકતાં. મારા પગ કેમ જડાઈ ગયા છે. આ મારા પગ પર બેડીઓ … મારા હાથ પર બેડીઓ... મને કોણે જકડીને રાખી છે. છોડો મને... મને મને. જાવા દ્યો ને... મને જાવા દ્યો ને મારી ઢીંગલી પાસે... મારી છાતીમાં ઉમટી રહેલા દુધના સાગરથી મારે એ મારી દીકરીને નવડાવવી છે… એના કોમળશા ગાલને મારે ચુમીઓથી ભરી દેવા છે... એ અપ્સરા મને કહી રહી છે કશુંક. મારે એ મારી ઢીંગલીને મારા હાથોમાં લઈને રમાડવી છે. એની કોમળ આંખોને મારે ચૂમવી છે. આ માને કોણે જકડી રાખી છે. આ કલરવ મારે સાંભળવો છે કાયમ માટે.
નહીં આ શું થઈ ગયું... આ શું થઈ રહ્યું છે... ક્યાં ગયું એ સ્મિત… એનો કલરવ કેમ બદલાઈ ગયો રુદનમાં.
ઓહ આ લોહીલુહાણ અપ્સરા...
આ સફેદ કોટ પહેરીને એ રાક્ષસે શું કર્યું મારી ઢીંગલી સાથે. આ મારી ઢીંગલી જે હમણાં સુધી હસતી હતી એ કેમ હાલતીચાલતી નથી. આ કાળા ધુમ્મ્સમાં કેમ બધું ખોવાતું જાય છે. ક્યાં ગયું એ ખડાખડાટ હાસ્ય... ક્યાં ગયા એ પંખીઓ... એ ફુલો... એ ભમરાઓ અને પતંગિયાઓ... ક્યાં ગયો એ સુરજ... એ અપ્સરાઓ ... તમે ક્યાં ચાલ્યા. મને મારી દીકરી તો સોંપતા જાઓ.
આ ના બની શકે... પંખીની પાંખો કપાઈ ગઈ છે... ફુલ કરમાઈ ગયા અને સંવેદનાઓ છળી મરી. ભમરાઓ દિશા ભુલી ગયા અને પતંગિયા બળી મર્યા. સાગરની લહેરો સુકાઈ ગઈ ને મંદ મંદ પવન ખોવાઈ ગ્યો. એ ડાળી ને ફુલની પાંદડીઓ સુકાઈ ગઈ ને સુરજ છુપાઈ ગયો કાળા ભેંકાર અંધકારના ઓળા હેઠળ હંમેશ માટે... અને અપ્સરાઓ તો લાલ લોહીમાં જ.
આહ... ચિત્કાર... પેલા ખાબોચિયામાં બધુંય જાણે કે ડૂબી ગયુ છે.
કોઇએ છીનવી લીધી ખુશી ને અંધાર છવાઈ ગયો ચારેકોર...
સમગ્ર જગ્યાએ શાંતિ, વેરાન, ડરામણી શાંતિ...
મારા લોહીભીના હાથે હું ફંફોસ્યા કરું છું એ રુમના ખૂણેખૂણાં.
એ સ્મિત મને જડતું નથી...ક્યાં ગયું એ ... ક્યાં એ મુગ્ધ નિર્દોષ હાસ્ય. એ હાસ્ય સાથે મારું પણ હાસ્ય વિલાઈ ગયું, સ્મિત સુકાઈ ગયું... મારા કાળજાના કટકાના ખરેખર કટકા થઈ ગયા. મારુ રતન ખોવાઈ ગ્યું. મારા જીવનનો અંશ એક સફેદ કોટવાળા રાક્ષસના વિશાળ હાથના પંજા વચ્ચે ખતમ થઈ ગયો... જન્મતા પહેલા હંમેશ માટે. અને આ ખડખડાટ હાસ્ય કોનું... પેલા રાજકુમારનું તો ના હોઈ શકે. પણ અફસોસ. આ વ્યંગહાસ્ય એ મારા જ રાજકુમારનું...
ઓહ... એક જોરથી ચીસ નખાઈ ગઈ
અને મારી ચીસને કારણે દિવાલો ધ્રુજી ઉઠી.
હું બેઠી થઈ ગઈ. જાણે ભયાનક સપનામાંથી જાગી હોય એમ ડરી ગઈ. બેઘડી શ્વાસ લેવામાં પણ જાણે કે શ્રમ પડતો હતો... પાણીનો સોસ પડતો હતો. મારી બાજુમાં પડેલા ગ્લાસમાંથી ઉઠાવીને પાણી પીધુ અને જીવમાં જીવ આવ્યો.
બહાર વરસાદનું જોર વધી ગયું હતું. અને મારી આંખોમાં આંસુઓનું પણ. શહેરભરમાં હમણા થોડીવાર પહેલાં છવાએલી રતાશનું સ્થાન અંધારાએ લઈ લીધું છે.
અટકાવીને રાખેલી બારી અત્યારે ફટાંક ખુલ્લી થઈને પવનમાં આમતેમ અફળાતી હતી. ને મારી પણ હાલત તો એવી જ ને... હું પણ તો કોઇની ઇચ્છાઓની ગુલામ બનીને સમાજના નિયમોમાં આમતેમ અફળાઈ રહી છું. મારી ઇચ્છા તો રાખ બનીને આ વરસાદના પાણીને જેમ મારા જ આંસુઓના પૂરમાં ક્યારની વહાવી દીધી છે.
સામે દિવાલ પર એક તસ્વીરમાં નાનકડા બાળકનું મૃદુ નિર્દોષ સ્મિત દેખાઈ રહ્યું છે. પણ
બાજુમાં પથારીને વળગીને સુતેલાં રાજકુમારના નસકોરામાં એ સ્મિતનો અવાજ મારા કાન સુધી પહોંચતો નથી. ને એક આંસુ ખરી પડ્યુ તસ્વીરમાંથી.
