“ડર” – ફરી મુલાકાતનો અનુભવ
ફિલ્મો ક્યારેક માત્ર મનોરંજન માટે નથી હોતી, પરંતુ એ આપણાં જીવનની યાદોને ફરી જીવંત બનાવી દે છે. “ડર” જેવી ફિલ્મ જ્યારે વર્ષો પછી ફરી રિલીઝ થાય છે, ત્યારે એ ફક્ત થિયેટરમાં પ્રકાશિત પડદા પરનો ચિત્ર જ નથી, પરંતુ આપણા પોતાના યુવાનીના દિવસો, લાગણીઓ અને ભયોના અંશને પણ ફરી જગાડે છે.
કથા – પ્રેમથી ઓબ્સેસન સુધી
“ડર” સામાન્ય પ્રેમકથા નથી. કિરણ અને સુનિલનો સાદો પ્રેમ એમાં મીઠાશ ઉમેરે છે, પરંતુ રાહુલનું એકતરફી પાગલપણું આખી કથાને એક અલગ દિશા આપે છે. શાહરૂખ ખાને રાહુલનું પાત્ર એવી રીતે ભજવ્યું છે કે આપણું મન હચમચી જાય છે. તેની આંખોમાંનો ચમક, અવાજમાંનો અણધાર્યો કંપ અને “ક…ક…કિરણ” નો સંવાદ — આ બધું મનોમંથન પેદા કરે છે.
ફિલ્મમાં એક તરફ પ્રેમની નાજુકતા છે તો બીજી તરફ ડર, અસુરક્ષા અને અસામાન્ય લાગણીનો ભય. દર્શક તરીકે હું જયારે ફરીથી આ કથા જોઈ રહ્યો હતો ત્યારે મને લાગ્યું કે માનવીના મનમાં પ્રેમ અને પાગલપણું કેટલું પાતળું રેખા પર ચાલી શકે છે!
સંગીત – સૂરનો જાદૂ
“ડર” નું સંગીત આજે પણ કાનમાં મીઠાશ છોડી જાય છે. “જાદુ તેરી નજર” સાંભળતાં જ દિલમાં અચાનક ધબકારો વધી જાય છે. એ ગીતમાં પ્રેમ છે, તીવ્રતા છે અને એક અજાણી ચિંતા પણ. “તુ મારા સામે” ગીતની મસ્તી આજે પણ થિયેટરમાં સાંભળતાં પગ તાળ સાથે ઝૂમી ઊઠે છે.
સંગીતકાર જોડીએ ફિલ્મને જે સંગીત આપ્યું છે તે 90ના દાયકાના સુવર્ણ સમયની યાદ અપાવે છે. ફરીથી મોટા પડદા પર આ ગીતો સાંભળવાનો અનુભવ એવું લાગ્યો કે જાણે જૂના આલ્બમમાંથી ફોટો કાઢીને ફરી જીવંત કરી દીધો હોય.
અભિનય – પાત્રોના રંગ
શાહરૂખ ખાન (રાહુલ) – એનાં અભિનયને જોઈને લાગે છે કે પ્રેમ જ્યારે સીમા લાંઘી જાય છે ત્યારે તે કઇ રીતે ભયમાં બદલાઈ જાય છે. તેની અજબ નિષ્ઠુરતા છતાં એમાં એક અજાણી લાગણીનો તંતુ છે, જે દર્શકને તેની તરફ આકર્ષિત પણ કરે છે અને ડરાવશે પણ.
જુહી ચાવલા (કિરણ) – એની નિષ્કપટતા, ભયથી ભરેલી આંખો અને મૃદુ અભિનયથી એ પાત્ર જીવંત બની જાય છે. મને વ્યક્તિગત રીતે જુહીનું પાત્ર ખૂબ હ્રદયસ્પર્શી લાગ્યું, કારણ કે એમાં નિર્દોષતા અને ભય બંનેનું સંગમ છે.
સની દેઓલ (સુનિલ) – હિંમત, બહાદુરી અને પ્રેમને રક્ષવા માટેની તત્પરતા એના પાત્રમાં સ્પષ્ટ દેખાય છે. એ સુનિલના રૂપમાં એક મજબૂત આધાર છે, જે કિરણને બચાવવા માટે તત્પર રહે છે.
દૃશ્ય અને નિર્દેશન
યશ ચોપરાનું નિર્દેશન તો હંમેશા કાવ્યાત્મક રહેતું આવ્યું છે. પ્રેમકથામાં તાજગી અને થ્રીલરમાં ચમકારો — બંનેને એકસાથે જોડવાની કળા બહુ ઓછા નિર્દેશકોમાં હોય છે. “ડર” એનો જીવંત દાખલો છે.
ફોન કૉલ્સ, અંધકારમાં ગુંજતા અવાજો, અચાનક થતી એન્ટ્રીઓ — આ બધું આજે પણ થિયેટરમાં જોઈને રોમાંચ ઉભો કરી દે છે.
ફરી રિલીઝ થયેલી આ ફિલ્મ જોઈને મને સમજાયું કે તે સમયના સાધનો મર્યાદિત હોવા છતાં, કેવી રીતે દૃશ્ય અને પૃષ્ઠભૂમિ સંગીત દ્વારા તણાવ ઊભો કરી શકાય છે.
ફરી જોવાનો આનંદ
જ્યારે પ્રથમ વાર “ડર” જોઈ હતી ત્યારે હું વિદ્યાર્થી હતો. તે વખતે રાહુલનો પાગલપણો ફક્ત એક ખલનાયકનો છબી લાગતો હતો. આજે વર્ષો પછી, અનુભવ અને જીવનની સમજ સાથે, ફિલ્મ ફરી જોઈ ત્યારે લાગ્યું કે રાહુલ ફક્ત ખલનાયક નથી, એ તો એક માનસિક સંઘર્ષનું પ્રતિબિંબ છે.
કેટલાક દ્રશ્યોમાં મેં પોતાને પૂછ્યું – શું પ્રેમને અસ્વીકાર મળ્યા પછી માણસ ખરેખર આટલો અતિશય થઈ શકે?
ફરી જોતી વખતે એક બીજો આનંદ એ પણ મળ્યો કે આખા થિયેટરમાં લોકો ગીતો સાથે ગુંજતા હતા, સંવાદો બોલતા હતા. જાણે જૂના મિત્ર સાથે ફરી મુલાકાત થઈ હોય.
મજબૂત બાજુઓ
અભિનયમાં શાહરૂખનો ઉત્કટ પાગલપન નો અભિનય
સંગીતની મધુરતા અને અવિસ્મરણીય ગીતો.
નિર્દેશનમાં પ્રેમ અને ડર વચ્ચેનું સંતુલન.
મર્યાદાઓ
કેટલીક જગ્યાએ કથાનો ગતિમાન પ્રવાહ ધીમો લાગે છે.
સુનિલના પાત્રને વધુ ઊંડાણ મળ્યું હોત તો સંતુલન વધુ મજબૂત બન્યું હોત.
પરંતુ આ મર્યાદાઓ હોવા છતાં “ડર” આજે પણ તાજી ફિલ્મ લાગે છે.
---
કાવ્યાત્મક સમાપન
પ્રેમની નદીમાં તરતું મન,
ડરનાં કાંઠે આવી અટવાય,
જ્યાં નજરમાં જાદુ ઝળકે,
ત્યાં અંધકારમાં ભય છવાય.
“કિરણ” એ ફક્ત નામ નથી,
એક પોકાર છે તીવ્ર, પાગલ, મરજાત,
પ્રેમથી ઉગેલો આકાશ,
પણ ભયથી છવાયેલી રાત.
વર્ષો પછી ફરી પડદા પર,
જ્યારે “ડર” ઝળહળતો દેખાય,
ત્યારે સમજાય કે લાગણી કદી જુની થતી નથી —
એ ફક્ત રૂપ બદલતી જાય.
