"આપણી પાસે આપણા બધા જવાબો છે, આ સમજવા માટે, આપણે દુનિયાના આપણા હિસ્સામાં ભટકવું પડશે. ભટક્યા વિના, મુકામ અને જવાબ બંને નકલી છે. ગમે તે હોય, જીવનનું મુકામ ભટકવાનું છે, ક્યાંય પહોંચવાનું નહીં."
આ આધુનિક હિન્દી લેખક શ્રી દિવ્ય પ્રકાશ દુબે દ્વારા લખાયેલ પુસ્તક "મુસાફિર કેફે" #musafircafe ની છેલ્લી લાઇનો છે.
મને વ્યક્તિગત રીતે વાર્તા બહુ ગમી ન હતી, પરંતુ તેનો અર્થ મારા હૃદયને સ્પર્શી ગયો. જોકે તે એક વિરોધાભાસ છે કે હું મારા જીવનમાં "સુધા" છું, છતાં મને વાર્તામાં સુધા પસંદ નહોતી. વાંચતી વખતે, મને સમજાયું કે પુસ્તકો કેવી રીતે અરીસો બને છે અને આપણને સત્યથી વાકેફ કરે છે. જો તમે પુસ્તક વાંચ્યું છે, તો તમે સમજી શકશો, પરંતુ જો તમે તે વાંચ્યું નથી, તો મારા "વાંચ્યા પછી ના વિચારો" કદાચ તમારા મન પર વધુ નિષ્પક્ષ રીતે દસ્તક આપશે.
મુસાફિર કાફેની "સુધા" હોવાનો અર્થ શું છે? તેનો અર્થ એ છે કે જે વ્યક્તિ પોતાનામાં મજબૂત છે, તે જીવન વિશેના તેના વિચારોમાં પણ ખૂબ સ્પષ્ટ છે, પરંતુ તેના વિચારો, તેનું વ્યક્તિત્વ ભૂતકાળમાં બનેલી ઘટનાઓની પૃષ્ઠભૂમિ પર આધારિત છે. અને ગમે તેટલું ઇચ્છે, તે પોતાને તેનાથી મુક્ત કરી શકતો નથી. કંઈપણ તેને બદલી શકતું નથી.
એવું કહેવાય છે કે જો વ્યક્તિને કઇંક બદલી શકે છે અથવા તેને મુક્ત કરી શકે છે, તો તે પ્રેમ છે. પરંતુ કેટલાક લોકોની દશા એટલી ખરાબ હોય છે કે તેઓ ક્યારેય તે દિવાલો તોડી શકતા નથી. ખાસ કરીને જેઓ ભાવનાત્મક રીતે મજબૂત હોય છે, તેઓ ક્યારેય બંધનો તોડી શકતા નથી અને વહેતા નથી. કારણ કે તેમની માનસિક પકડ ખૂબ જ મજબૂત હોય છે અને તે તેમના દુશ્મન બની જાય છે.
આવા લોકો ફક્ત પોતે જ પીડાતા નથી પરંતુ તેમને પ્રેમ કરનાર દરેક વ્યક્તિ આ પીડામાંથી પસાર થાય છે. મોટાભાગના લોકો જે પ્રેમ કરે છે તેઓ જેને પ્રેમ કરે છે તે લોકોને તેમના દુ:ખમાંથી મુક્ત કરવા માંગે છે, પરંતુ જ્યારે તેઓ આ કરી શકતા નથી, ત્યારે તેઓ એક રીતે હાર અનુભવે છે. તેમને લાગે છે કે તેમના પ્રેમમાં કંઈક અભાવ છે. અને તેઓ એવા અપરાધભાવથી પીડાય છે જ્યાં તે તેમનો દોષ પણ નથી. આ એક ખૂબ જ ઝેરી ચક્ર છે. કારણ કે પછી તે પ્રેમી બીજા કોઈને પ્રેમ કરવામાં અચકાય છે. જેમ કે ચંદર (સુધાનો પ્રેમી) પમ્મીને પ્રેમ કરી શકતો નથી (જો તમે વાર્તા વાંચી હોય તો તમે તેમને જાણો છો).
'સુધા' બનેલ દરેક વ્યક્તિ ક્યાંકને ક્યાંક જાણે છે કે તેઓ કોઈને દુઃખ આપી રહ્યા છે, ભલે અજાણતાં. પણ તેઓ લાચાર છે. હું સુધા છું અને હું સતત પ્રયાસ કરું છું કે ભૂલથી પણ કોઈ ઝેરી ચક્ર શરૂ ન થાય. સુધા બનવું એ પોતાનામાં જેટલું જ સશક્ત બનાવનાર છે તેટલું તે બીજાઓ માટે નિરાશાજનક છે. તમે કદાચ તમારી જાતને બદલી શકતા નથી પરંતુ તમે ચોક્કસપણે બીજાઓને નિરાશ કરવાનું ટાળી શકો છો.
પુસ્તકના અંતેના આ "ગોલ્ડન સેન્ટેન્સ" જે વાર્તાનો સાર છે, ખરેખર તે જીવનનો સાર છે. આપણે હંમેશા એવું અનુભવીએ છીએ કે આપણે જે જાણીએ છીએ અથવા જીવી રહ્યા છીએ તે સત્ય છે, પરંતુ વાસ્તવમાં આપણે હતાશાના ચશ્મા પહેરીને વસ્તુઓ જોઈએ છીએ. આપણા પોતાના સત્યને જાણવા માટે આપણે ક્યારેક ભટકવું પડે છે.
ભટકવાનો અર્થ ફક્ત એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જવું હોતો નથી. ભટકવાનો અર્થ એ છે કે વિવિધ પરિસ્થિતિઓમાં પોતાને ચકાસવું, પોતાને અને દુનિયાને જુદા જુદા લોકોના દૃષ્ટિકોણથી જોવી. ભટકવાનો અર્થ એ છે કે જુદા જુદા વિચારો ધરાવતા લોકો સાથે તમારા સંકલનનું પરીક્ષણ કરવું.
જ્યારે આપણે પોતાને ભટકવા દઈએ છીએ ત્યારે જ આપણે પોતાને વધુ સારી રીતે જાણી શકીએ છીએ. તમે જેટલું વધુ ભટકશો, તેટલું તમે તમારી જાતને મુક્ત કરશો. અને આ સ્વતંત્રતા બીજા કોઈથી નહીં પણ તમારી જાતથી હશે. તે તમારા પોતાના મગજ ના બંધ ચોગઠાઓ ખોલશે.
પ્રખ્યાત લેખક માર્ક ટ્વેઇને કહ્યું છે કે "યાત્રાઓ આપણા પૂર્વગ્રહો, કટ્ટરતા અને માનસિક સંકુચિતતાનો નાશ કરે છે."
તમારા શ્રેષ્ઠ રૂપને શોધવા માટે, ક્યારેક તમારે તમારા દરેક જૂના રૂપને ગુમાવવું પડે છે.
આ પુસ્તકમાં સૌથી અલગ વાત એ છે કે જીવનમાં પ્રેમ, સંગાથ, લગ્ન, કરિયર્, સંતાન, સામાજિકતા આ બધાથી ઉપર પોતાની જાતને શોધવી, પોતાના અસ્તિત્વનું ગાંડપણ શોધવું, તેનું મહત્વ ખુબ સારી અને સાહજીક રીતે સમજાવ્યુ છે.
