૧. હત્યાની રાત
અમદાવાદના જૂના પોલમાં શાંતિ છવાયેલી હતી. સાંજના નવ વાગતા જ ઘરોના દરવાજા બંધ થઈ જતા.
સાંકડા રસ્તાઓમાં અંધકાર અને લાલટેનના કાંપતા પ્રકાશ સિવાય કશું નહોતું.
એ રાતે અચાનક એક ભયંકર ચીસ સંભળાઈ.
“બચાવો…! હાય દયાળ…!”
લોકો દરવાજા તરફ દોડી આવ્યા.
દરવાજો અંદરથી બંધ હતો.
ખટખટાવ્યું, ધકેલ્યું – પણ ખુલ્યો નહીં.
પડોશી મનહરભાઈએ બારીનો કાચ તોડી અંદર જોયું… અને પછી બધાની આંખો ફાટી ગઈ.
વેપારી હસમુખભાઈ પટેલ જમીન પર લોહીના તળાવમાં પડેલા.
દીવાલ પર લોહીથી લખાયેલું એક શબ્દ —
“સત્ય”
પત્ની ચીસા પાડી પડી:
“હાય ભગવાન! મારા હસમુખજી… કોણે આ કર્યું?”
બધા સ્તબ્ધ.
લોકો એકબીજાને જોઈ રહ્યા.
દરવાજો અંદરથી બંધ હોય, તો હત્યારો ક્યાં ગયો?
કોઈએ તરત જ ફોન કાઢ્યો:
“પોલીસને બોલાવો… તરત!”
રાત અચાનક એક અંધકારમય રહસ્યમાં ફેરવાઈ ગઈ હતી.
૨. ઈન્સ્પેક્ટર જયદીપની એન્ટ્રી
થોડા જ સમયમાં પોલીસ આવી પહોંચી.
કેસ સોંપાયો ઈન્સ્પેક્ટર જયદીપ રાઠોડને – યુવાન, તિક્ષ્ણ બુદ્ધિશાળી, પણ થોડો અણગમતો સ્વભાવનો.
જયદીપ ઘરમાં પ્રવેશ કરે છે.
તેણે સૌપ્રથમ દીવાલ પર લખાયેલું “સત્ય” જોયું.
ભોંયસી ચડાવીને બોલ્યો:
“હત્યા થઈ છે… પણ આ લખાણ ઘણું વિચિત્ર છે.
જે હત્યારો છે, એ સંદેશ છોડી ગયો છે.”
તપાસ શરૂ થઈ:
દરવાજો અંદરથી બંધ.
બારી પણ બંધ.
બહાર જવાની કોઈ નિશાની નહીં.
પોલીસના જવાને પૂછ્યું:
“સર, શું આ આત્મહત્યા હોઈ શકે?”
જયદીપ ઠંડા અવાજે બોલ્યો:
“લોહીથી પોતાનું નામ નહીં, ‘સત્ય’ લખી શકાય?
આ તો ચોક્કસ હત્યા છે.”
તેની નજર કુટુંબના સભ્યો પર ગઈ.
પત્ની રડી રહી, પુત્ર કંપતો હતો, બિઝનેસ પાર્ટનર ખૂણે ઉભો હતો.
બધા ચહેરા પર ભય, પણ ક્યાંક કંઈક છુપાવતું લાગતું હતું.
3. પત્ની પર શંકા
જયદીપે સૌ પ્રથમ પૂછપરછ પત્ની કમલા બહેન સાથે શરૂ કરી.
“તમે ક્યાં હતા જ્યારે ચીસો પડી?” – ઈન્સ્પેક્ટરે પૂછ્યું.
કમલાબેન આંખ લાલ કરીને બોલી:
“હું તો રસોડામાં હતી. ચા બનાવતી હતી.
મને ખબર પણ ન પડી કે હસમુખજી પર કોણે હુમલો કર્યો.”
પડોશણ બાઈ તરત જ બોલી ઊઠી:
“સાહેબ, આ બંને પતિ-પત્ની વચ્ચે વારંવાર ઝઘડો થતો.
કેટલી વખત તો અમે સાંભળ્યા છીએ.”
ઈન્સ્પેક્ટર થોડું સ્મિત કરે છે.
તેને લાગે છે – પત્ની પર પહેલો શંકા યોગ્ય છે.
પરંતુ કમલાબેનના આંસુ સાચા લાગે છે કે નકલી – એ સમજવું મુશ્કેલ હતું.
૪. પુત્ર પર શંકા
હસમુખભાઈનો પુત્ર વિપુલ – લગભગ 22 વર્ષનો, કોલેજમાં અભ્યાસ કરતો.
ઈન્સ્પેક્ટર જયદીપે તેને પૂછ્યું:
“વિપુલ, હત્યાની વેળાએ તું ક્યાં હતો?”
વિપુલ કાંપતા અવાજે બોલ્યો:
“સાહેબ… હું મારા રૂમમાં હતો. મારે પપ્પા સાથે કોઈ વિવાદ નથી.
મારા માટે તો તેઓ ભગવાન જેવા હતા.”
જયદીપે તેનો ફોન ચેક કર્યો.
ફોનમાં મોંઘી કાર, વિદેશી ટૂર, લક્ઝરી લાઈફસ્ટાઈલનાં ફોટા સેવ હતા.
ઈન્સ્પેક્ટરે મનમાં વિચાર્યું –
“આ છોકરાને પૈસાની હોડ છે.
કદાચ મિલકત ઝડપથી મેળવવા… હત્યા પણ કરી હોય.”
તેની આંખોમાં ડર દેખાતો હતો.
પણ, સાબિતી ક્યાં હતી?
૫. બિઝનેસ પાર્ટનર
હસમુખભાઈનો જુનો સાથી, રાજેશભાઈ શાહ, પણ ઘરમાં હાજર હતો.
બિઝનેસમાં બંને વચ્ચે ઘણા મુદ્દે મતભેદ હતા.
ઈન્સ્પેક્ટર:
“રાજેશભાઈ, તમે ક્યાં હતા ગઈ કાલે રાત્રે?”
રાજેશભાઈ શાંતિથી બોલ્યા:
“હું તો સુરતમાં હતો, એક મીટિંગ માટે.
સાંજે જ ટ્રેનથી આવ્યો છું.”
જયદીપે કટાક્ષભરી નજર કરી:
“પણ તમારા અલાઈબીનો પુરાવો છે?”
રાજેશભાઈ ગભરાઈ ગયા.
બોલ્યા:
“સાહેબ, મારા પાસે કોઈ ટિકિટ કે સાક્ષી નથી…
પણ હું સચ્ચાઈ બોલું છું.”
ઈન્સ્પેક્ટરે નોંધ કરી:
“આ માણસ બોલે છે સાચું… કે છુપાવી રહ્યો છે ખોટું?”
૬. અજાણી મહિલા
કેસને એક નવો વળાંક ત્યારે મળ્યો જ્યારે હસમુખભાઈના ઑફિસમાંથી એક ફોટો મળ્યો.
ફોટામાં હસમુખભાઈ એક અજાણી યુવતી સાથે દેખાતા હતા.
ઈન્સ્પેક્ટરે તરત તપાસ કરી અને તે યુવતીને બોલાવી.
યુવતીનું નામ હતું સોનિયા.
ઈન્સ્પેક્ટરે પૂછ્યું:
“સોનિયા, તમે હસમુખભાઈને કેવી રીતે ઓળખતા હતા?”
સોનિયા સ્મિત કરીને બોલી:
“અમે સારા મિત્રો હતા. તેઓ મારી મદદ કરતા.
એટલું જ.”
જયદીપે તેની આંખોમાં જોયું.
તેને લાગ્યું – આ સ્ત્રી કંઈક છુપાવી રહી છે.
તેનું સ્મિત વધુ રહસ્યમય હતું.
૭. “સત્ય” શબ્દનું રહસ્ય
ઈન્સ્પેક્ટર જયદીપ સતત “સત્ય” શબ્દ પર અટવાતો હતો.
“હત્યારો કેમ લોહીથી આ શબ્દ લખી ગયો હશે?
કદાચ એ કોઈ સંકેત છે…”
તપાસ દરમ્યાન જયદીપે હસમુખભાઈનો જુનો ડાયરી હાથમાં લીધો.
તેમાં ઘણા વર્ષો પહેલા થયેલા કાળા ધંધા અને કેટલાક લોકોને છેતરપિંડી કરીને કરેલા કરારો લખેલા હતા.
એક પાનું વાંચતાં જ જયદીપની આંખો પહોળી થઈ ગઈ:
“સત્ય ક્યારેય છુપાતું નથી.
એક દિવસ મારાં કરેલા પાપો પાછાં આવશે…”
જયદીપ બોલ્યો:
“તો આ હત્યા કોઈ સામાન્ય ગુનો નથી.
આ તો બદલો છે…
હસમુખભાઈએ કોઈને બહુ દુખ આપ્યું છે.”
૮. ઈન્સ્પેક્ટરનો પ્લાન
બધા શંકાસ્પદોને એક જ રૂમમાં બેસાડવામાં આવ્યા.
પત્ની કમલાબેન, પુત્ર વિપુલ, રાજેશભાઈ અને સોનિયા.
જયદીપ શાંતિથી બધાને નિહાળતો રહ્યો.
પછી અચાનક બોલ્યો:
“હત્યારો અહીં હાજર છે.
હું નામ નહીં લઉં…
પણ જે કર્યું છે, તેનાં અંતરાત્મામાં આગ લાગેલી હશે.
જ્યારે સત્ય સામે આવશે, એ પોતે જ તૂટીને પડી જશે.”
રૂમમાં સન્નાટો છવાઈ ગયો.
કોઈની આંખો સીધી મળી રહી ન હતી.
જયદીપે આગળ કહ્યું:
“હસમુખભાઈનાં જૂના પાપોમાંથી કોઈએ બદલો લીધો છે.
અને આ ‘સત્ય’ શબ્દ લખવાનો હેતુ એ જ હતો.”
તેના શબ્દો રૂમની દિવાલોમાં ગુંજવા લાગ્યા.
દરેક જણ એકબીજાને શંકાભરી નજરથી જોવા લાગ્યા.
૯. રહસ્યનો ખુલાસો
અચાનક વિપુલ, પુત્ર, ગભરાઈ ગયો.
તેનું શરીર કાંપવા લાગ્યું.
પસીનો છૂટી ગયો.
તે બોલી પડ્યો:
“હા… હા, મેં જ મારી પપ્પાની હત્યા કરી છે!
હું જ દોષી છું…!”
બધા ચોંકી ગયા.
પત્ની કમલાબેન ચીસ પાડી:
“વિપુલ! તું? તું જ?”
વિપુલ રડી પડ્યો.
“પપ્પાએ આખું જીવન છેતરપિંડી કરી.
ઘણા લોકોને બરબાદ કર્યા.
હું એ બધું જોઈને કંટાળી ગયો હતો.
તેઓ અમને પણ અંધકારમાં ધકેલી રહ્યા હતા.
મેં વિચાર્યું… જો પાપી જીવશે, તો સત્ય ક્યારેય બહાર નહીં આવે.
તેથી… મેં આ પગલું ભર્યું.”
જયદીપે ગંભીર અવાજે કહ્યું:
“સત્ય બહાર આવ્યું છે, પણ કદાચ પૂરું નહીં.
કારણ કે હસમુખભાઈનાં પાપો કેટલાં હતાં, અને કેટલાં લોકોના દિલમાં હજુ પણ આગ ધગધગી રહી છે… એ કોઈને ખબર નથી.”
૧૦. અંતિમ સત્ય
વિપુલને કસ્ટડીમાં લઇ જતાં કમલાબેનનો રડવાનો અવાજ આખા બંગલામાં ગુંજી રહ્યો હતો.
બહાર પડોશીઓ ભેગા થઈ ગયા હતા, બધાને વિશ્વાસ નહોતો આવતો કે પુત્રે પિતાની હત્યા કરી છે.
ઈન્સ્પેક્ટર જયદીપ શાંત હતો, પણ એની આંખોમાં અનોખો ભાર હતો.
તે ધીમે બોલ્યો:
“એક વાત યાદ રાખજો… ગુનો કોઈ પણ કરે, પણ તેની પાછળનું સત્ય ક્યારેય મરતું નથી.
સત્ય એક દિવસ સામે આવી જ જાય છે.”
થોડાં દિવસો પછી, કોર્ટમાં કેસ ચાલી રહ્યો હતો.
વિપુલ પોતે જ દોષ સ્વીકારી બેઠો.
પણ તેની વાતે જજ અને વકીલ સૌ ચોંકી ગયા.
વિપુલ બોલ્યો:
“હું એકલો દોષી નથી.
હું ફક્ત એ કામ પૂરું કર્યું, જે મારા પપ્પાના પાપોએ શરૂ કર્યું હતું.
તેઓના કાળા કાર્યોને કારણે ઘણા ઘરો બરબાદ થયા.
કોઈ તો એકે સત્યની લડાઈ લડવી જ રહી હતી…”
જયદીપ કોર્ટરૂમની બહાર ઊભો હતો.
તેના મનમાં એક જ વિચાર ફરી રહ્યો હતો:
“હા, વિપુલ દોષી છે…
પણ શું એ ખરેખર હત્યારો છે?
કે પછી એ તો ફક્ત પાપોની લાંબી સાંકળનો એક અંતિમ કડી છે?”
કેસ પૂરો થયો.
વિપુલને સજા થઈ.
પણ બંગલાની દિવાલોમાં લખાયેલો “સત્ય” શબ્દ આજે પણ અક્ષુણ્ણ હતો.
લોકો કહેવા લાગ્યા કે હસમુખભાઈની આત્મા એ બંગલામાં હજી પણ છે,
અને જે-જે લોકોએ ભૂતકાળમાં પાપ કર્યા છે,
એ બધાને એક દિવસ આ “સત્ય” શબ્દ સામો આવશે…
