આ વાર્તા "સત્યના પ્રયોગો" માં બાલાસુંદરમાંથી એક અનુભવની રજૂઆત કરવામાં આવી છે. લેખક પોતાની સમાન ભાવનાઓમાં એક ગરીબ મજૂર, બાલાસુંદરમાં, જે એક ગોરા માલિક દ્વારા માર મારવામાં આવ્યો છે,ની મદદ કરવા માટે પ્રયત્ન કરે છે. કૉગ્રેસમાં ગરીબ લોકોનું પ્રતિનિધિત્વ ન હોવાને કારણે, બાલાસુંદરના હક માટે લડવા માટે લેખક કાયદા અને વ્યવસ્થાનો ઉપયોગ કરે છે. લેખક બાલાસુંદરને રક્ષણ આપવાનો પ્રયાસ કરે છે, જે માટે તેણે મેડિકલ પ્રમાણપત્ર મેળવ્યું અને તેને મેજિસ્ટ્રેટ પાસે લઈ જવાનું નક્કી કર્યું. આ પ્રકરણમાં વર્ણવાતું છે કે કેવી રીતે ગિરમીટિયાઓને ગુલામીના સમાન સ્થિતિમાં રાખવામાં આવ્યા છે, અને તેઓને છૂટા કરવા માટે કાયદાકીય રક્ષણની જરૂર હતી. લેખક માલિકને સમજાવે છે કે તેને બાલાસુંદરને કાંઈ સજા કરાવવા નથી પરંતુ તે માત્ર બાલાસુંદરને છૂટા કરવા માંગે છે. આ રીતે, લેખક માનવતા અને ન્યાય માટેની પોતાની લડાઈને રજૂ કરે છે.
સત્યના પ્રયોગો - ભાગ-2 - 20
Mahatma Gandhi 
દ્વારા
ગુજરાતી ફિક્શન વાર્તા
વર્ણન
આ પ્રકરણમાં બાલાસુંદરમ નામના એક મજૂરના કેસનું વર્ણન છે. ગાંધીજીને વકીલાત શરૂ કર્યે હજુ બે-એક મહિના જ થયા હશે તેવામાં એક દિવસ એક મજૂર જેવો દેખાતો માણસ આવ્યો, જેના મોંઢામાંથી લોહી નીકળતું હતું અને આગળના બે દાંત પડી ગયા હતા. બાલાસુંદરમ નામના આ તામિલ મજૂરને તેના ગોર અંગ્રેજ માલિકે ઢોર માર માર્યો હતો. ગાંધીજી તેને લઇને મેજિટ્રેટ સમક્ષ ગયા અને માલિકને સમન્સ પાઠવ્યું. આફ્રિકામાં ગિરમીટિયાને લગતો કાયદો એવો હતો કે ગીરમીટિયો શેઠને છોડે તો તે ફોજદારી ગુનો બને આ સ્થિતિ મજૂરો માટે ગુલામી જેવી હતી, કારણ કે તે શેઠની મિલકત ગણાતો. ગાંધીજીએ બાલાસુંદરમને અત્યાચારી માલિક પાસેથી છોડાવી બીજા ઓળખીતા અંગ્રેજને ત્યાં નોકરીએ રખાવ્યો. મેજિસ્ટ્રેટે માલિકને ગુનેગાર ઠેરવી બાલાસુંદરમની ગિરમીટ બીજાના નામે ચડાવી આપવાની કબૂલાત કરી. આ કેસની વાત ગિરમીટિયાઓમાં ફેલાઇ અને ગાંધીજીને મળવા આવનારા લોકોમાં ગિરમીટિયાઓનો વધારો થયો. તેમને લાગ્યું કે મજૂરો માટે પણ કોઇ વ્યક્તિ લાગણી ધરાવે છે.
Novels