ઈ.સ. 1857નો સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ એ ભારતના ઇતિહાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આ સંગ્રામના પૃષ્ઠભૂમિમાં ઈસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીની સ્થાપના અને તેના શાસનનો ઉલ્લેખ છે. ભારતમાં અંગ્રેજોની શાસન પ્રત્યે લોકોમાં અસંતોષ વધ્યો હતો, ખાસ કરીને ડેલહાઉસીની નીતિઓ અને વેલેસ્લીની યોજનાઓને કારણે. આ સમય દરમિયાન, રેલવે, તાર-ટપાલ અને ઉચ્ચ શિક્ષણની સુવિધાઓને કારણે લોકોમાં જાગૃતિ આવી હતી. આ સંગ્રામમાં, લોકોના લાલચ અને અંગ્રેજોની દમનશીલી નીતિઓ સામે પ્રજાના વિરોધની ભાવના ઊભી થઈ. આ વિરોધે ભારતીય સમાજમાં ક્રાંતિની લાગણી ઉભી કરી, જેના પરિણામે 1857માં ગોળીબારી શરૂ થઈ, જે ભારતના સ્વતંત્રતા સંગ્રામની શરૂઆતનું સિંહાસન બની. આ સંગ્રામે અંગ્રેજોના શાસનને પડકાર્યો અને ભારતના ઇતિહાસમાં નવા પ્રકરણની શરૂઆત કરી.
ઈ.સ.1857નો સ્વાતંત્ર્યસંગ્રામ વિપ્લવ
Kaushal Suthar 
દ્વારા
ગુજરાતી વાર્તા
વર્ણન
વેલેસ્લીની સહાયકારી યોજના અને ડેલહાઉસીની ખાલસા નીતિએ આખા દેશમાં ખળભળાટ મચાવી દીધો. પ્રજાનો અંગ્રેજ શાસન સામેનો અસંતોષ બહાર આવવા લાગ્યો. અંગ્રેજોની દમનનીતિનો કોરડો વીંઝાતો હતો. ડેલહાઉસીએ કરેલા સુધારાએ બળતામાં ઘી હોમ્યુ.રેલવે અને તાર-ટપાલની સુવિધા,ઉચ્ચ શિક્ષણની વ્યવસ્થા ઘણા લોકોને ખૂંચવા લાગી. રૂઢિચુસ્ત અને જૂની વિચારધારામાં માનતા લોકોને લાગ્યું કે અંગ્રેજો આપણી સંસ્કૃતિનો નાશ કરવા માંગે છે. અંગ્રેજોએ કરેલા સુધારા આમ તો તેમના વહીવટની સુગમતા માટે કર્યા હતા.ભારતીય પ્રજાને તેનાથી લાભ થયો હતો પણ તેની કિંમત ઘણી ચૂકવવી પડી હતી. લોકોમાં અસંતોષની આગ ભડકાનું સ્વરૂપધારણ કરવા લાગી હતી. આ અસંતોષ એટલે 1857 નો સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ.(રાષ્ટ્રવાદના ઉદયની પ્રથમ ઘટના)