આ કથામાં લેખક ભારતના સત્યાગ્રહના સંદર્ભમાં પોતાના અનુભવોને રજૂ કરે છે. 1914માં, સત્યાગ્રહની લડાઈના અંતે, લેખક અને તેમની સાથે કસ્તૂરબાઈ અને કૅલનબૅક વિલાયત જવા નીકળે છે. તેઓ ત્રીજા વર્ગમાં મુસાફરી કરે છે, જેમાં આરામ અને સુવિધાઓની અભાવ છે. મુસાફરી દરમ્યાન, કૅલનબૅકની દુરબીનો પ્રત્યેની પ્રિયતાને લઈને એક ચર્ચા થાય છે, જેમાં લેખક દર્શાવે છે કે ભૌતિક વસ્તુઓની મોહમાંથી મુક્ત થવું જ વધુ મહત્વનું છે. લેખક અને કૅલનબૅક વચ્ચેના સંવાદમાં, તેઓ એકબીજાને સત્યને અનુસરવા માટે પ્રેરણા આપી રહ્યા છે, જેનાથી તેમને રોજ નવા પાઠ શીખવા મળતા છે. લેખક ચિંતિત છે કે તેઓના સંબંધમાં ક્રોધ અને સ્વાર્થનો અભાવ હોવો જોઈએ, જેથી તેઓ શુદ્ધ સત્ય સુધી પહોંચી શકે. મુસાફરી દરમિયાન, લેખકને આરોગ્યની સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે, જે દવા માટે વિલાયત પહોંચ્યા પછી વધે છે. આ રીતે, કથા જીવનમાં સત્ય અને આદર્શોને અનુસરવાની મહત્વતાને દર્શાવે છે.
સત્યના પ્રયોગો - ભાગ-4 - 37
Mahatma Gandhi 
દ્વારા
ગુજરાતી ફિક્શન વાર્તા
વર્ણન
આ પ્રકરણમાં ગાંધીજીના સ્વદેશાગમન સમયના અનુભવોનું વર્ણન છે. 1914માં સત્યાગ્રહની લડતનો અંત આવતા ગોખલેની ઇચ્છાથી ગાંધીજી ઇંગ્લેડ થઇને ભારત આવવા નીકળ્યા. તેમની સાથે કસ્તૂરબા, કેલનબેક હતા. તેઓએ ત્રીજા વર્ગની ટિકિટ લીધી. ગાંધીજીને સ્ટીમરમાં અલગથી સૂકા લીલા ફળ પૂરા પાડવાની આજ્ઞા સ્ટીમરના ખજાનચીને મળી હતી. મિ.કેલનબેકને દૂરબીનનો શોખ હતો. એક-બે કિંમતી દૂરબીનો તેમણે રાખ્યા હતા. એક દિવસ ગાંધીજીએ કહ્યું કે આપણી સાદગી અને આદર્શને આડે આ દૂરબીનો આવે છે. તેના કરતાં તો આપણે આ દૂરબીનને દરિયામાં જ ફેંકી દેવું જોઇએ. કેલનબેકે તરત તેને દરિયામાં ફેંકી દીધું. તેની કિંમત સાત પાઉન્ડ હતી. મિ.કેલનબેકનો મોહ છૂટી ગયો. ગાંધીજી કહેતા કે શુદ્ધ સત્યની શોધ કરવી એટલે રાગદ્ધેષાદીથી સર્વથા મુક્તિ મેળવવી. ગાંધીજી અને કેલનબેક સત્યને અનુસરીને જ ચાલવાનો પ્રયત્ન કરતા. ગાંધીજી કસરત માટે આગબોટમાં ચાલવાની કસરત કરતા તેથી તેમના પગલમાં દુઃખાવો થયો હતો. વિલાયતમાં ડોકટર જીવરાજ મહેતાએ ગાંધીજીને સલાહ આપી હતી કે જો તમે થોડાક દિવસ આરામ નહીં કરો તો પગ કાયમ માટે ખોટકાઇ જશે
Novels