આ વાર્તા "સત્યના પ્રયોગો" અથવા "આત્મકથા" છે, જેમાં લેખક પોતાના જીવનના અનુભવો અને સંબંધો વિશે વાત કરે છે. લેખક કહે છે કે તેમણે વિવિધ ધર્મો અને જાતિઓના લોકોને સમજીને જીવવાનું શીખ્યું છે, અને તેઓએ કદી પણ ભેદભાવ અનુભવ્યો નથી. ડરબનમાં વકીલાત કરતા, તેમના કાર્યસ્થળ પર હિંદુ અને ખ્રિસ્તી મહેતાઓ સાથે રહેવાની અનુભવોમાં, તેમને કદી પણ ભેદભાવ محسوس થયો નથી. એક પાત્ર, કસ્તૂરબાઈ, જે એક ખ્રિસ્તી મહેતા છે, તેમના ઘરના કાર્યની બાબતે વિવાદ થાય છે. લેખક તેના પર ભાર મૂકીને કહે છે કે ઘરના કામમાં સહભાગી થવું જોઈએ, જેને કસ્તુરબાઈ સ્વીકારવા માટે તૈયાર નથી. આ વિવાદના કારણે બંને વચ્ચે તણાવ સર્જાય છે. કસ્તૂરબાઈના આંસુઓ અને ભાવનાઓને લેખક સ્પષ્ટ રીતે વર્ણવે છે, તેમજ પોતાના ઘરના સંબંધોમાં યાદગાર ક્ષણોને રજૂ કરે છે. વાર્તા અંતે, કસ્તૂરબાઈને ઘર છોડવાની રીત પ્રમાણે, લેખકની દયાનું અને પ્રેમનું અભાવ પ્રગટ કરે છે. આ વાર્તા જીવનમાં પ્રેમ, સમાનતા અને માનવ સંબંધોની જટિલતાને સ્પષ્ટ કરે છે.
સત્યના પ્રયોગો - ભાગ-4 - 10
Mahatma Gandhi 
દ્વારા
ગુજરાતી ફિક્શન વાર્તા
વર્ણન
આ પ્રકરણમાં ગાંધીજી અને કસ્તૂરબા વચ્ચે થયેલા એક વિવાદનું વર્ણન છે. ગાંધીજી ડરબનમાં વકીલાત કરતા ત્યારે ઘણીવાર મહેતાઓ તેમની સાથે રહેતા. આ મહેતાઓમાં હિન્દુ અને ખ્રિસ્તી હતા. ગાંધીજીનું પશ્ચિમી ઘાટનું મકાન હોવાથી દરેક રૂમમાં મોરીના બદલે પેશાબ માટે અલગથી એક વાસણ રહેતું. જે ઉપાડવાનું કામ ગાંધીજી અને કસ્તૂરબા કરતા. એકવાર એક મહેતો જે ખ્રિસ્તી હતો તે ગાંધીજી સાથે રહેવા આવ્યો. તેનું વાસણ કસ્તૂરબાએ પરાણે ઉપાડ્યું. ગાંધીજી ઇચ્છતા કે કસ્તૂરબા આ હસતા મુખે લઇ જાય તેથી તેમણે કસ્તૂરબાને ઠપકો આપ્યો તો કસ્તૂરબાએ ઘર છોડીને જતા રહેવાની ધમકી આપી. ગાંધીજી ગુસ્સામાં કસ્તૂરબાનો હાથ પકડીને દરવાજા સુધી ખેંચી ગયા ત્યારે કસ્તૂરબાના આંખમાં પાણી આવી ગયા. કસ્તૂરબાએ કહ્યું કે ‘તમને તો લાજ નથી પણ હું તમને છોડીને ક્યાં જવાની હતી.’ ગાંધીજી આ પ્રસંગે ટાંકીને કસ્તૂરબા વિશે લખે છે કે હું અને કસ્તૂરબા સારા મિત્રો છીએ. તે કશા બદલા વગર ચાકરી કરનારી સેવિકા છે
Novels