ધારાવાહિક:- આપણાં મહાનુભાવો
ભાગ:- 33
મહાનુભાવ:- વિજય બારસે
લેખિકા:- શ્રીમતી સ્નેહલ રાજન જાની

ફૂટબોલ આ દેશમાં સૌથી વધુ પ્રિય અને રમાતી રમત છે. વળી તે ભારત દેશની રાષ્ટ્રીય રમત પણ છે. એક રમત કરતાં પણ વધુ તે એક લાગણી છે જે દેશભરના લાખો લોકોના હૃદયમાં જોડાય છે. અમીરથી લઈને ગરીબ સુધી દરેક આ રમત રમતા જાતિ, રંગ અથવા ધર્મના આધારે કોઈપણ ભેદભાવ વિના તેનો આનંદ માણે છે. એક પી. ટી. ટીચર ફૂટબૉલની રમતને કેવી રીતે ખોટાં રવાડે ચઢી ગયેલાં યુવાઓને પાછા વાળવા માટે ઉપયોગમાં લે છે તે જાણવું હોય તો આપણે મળવું પડે નાગપુરનાં એક પી.ટી. શિક્ષક શ્રી વિજય બાર્સેને. ચાલો, એમનો પરિચય મેળવીએ.

પ્રારંભિક જીવન:-

વિજય બારસે હિસ્લોપ કોલેજ, નાગપુરમાં રમતગમતના શિક્ષક હતા. જે વર્ષે રીટાયર થયા તે વર્ષે જ તેમણે કેટલાક વંચિત બાળકોને કામચલાઉ ફૂટબોલનો ઉપયોગ કરીને ફૂટબોલ રમતા જોયા હતા. ત્યારે જ તેને દેશના લોકોમાં ફૂટબોલનો પ્રભાવ સમજાયો. આ દ્રશ્યે તેને સ્લમ સોકર શરૂ કરવાની પ્રેરણા આપી.

વિજય બારસેનો ટૂંકો પરિચય:-

સાચું નામ:- વિજય બારસે

વ્યવસાયો:- સામાજિક કાર્યકર, પ્રોફેસર, NGO ના સ્થાપક તરીકે પ્રખ્યાત - સ્લમ સોકર ભૌતિક આંકડા અને વધુ.

ઊંચાઈ :- 177 સેમી (મીટરમાં- 1.77 મીટર) ફૂટ ઇંચમાં - 5’ 10”

આંખનો રંગ:- ડાર્ક બ્રાઉન

વાળનો રંગ:- કાળો

જન્મ તારીખ:- 5 ફેબ્રુઆરી 1946

ઉંમર:- 77 વર્ષ

જન્મસ્થળ:- નાગપુર, મહારાષ્ટ્ર, ભારત

રાષ્ટ્રીયતા:- ભારતીય

વતન:- નાગપુર, મહારાષ્ટ્ર, ભારત

ધર્મ:- હિન્દુ ધર્મ

જીવનસાથી:- રચના બારસે

બાળકો:-

બે પુત્રો----

પ્રિયેશ બારસે

ડૉ. અભિજિત બારસે (સામાજિક કાર્યકર, ઉદ્યોગસાહસિક)

વિજય બારસેની અજાણી હકીકતો:-

તેઓ નાગપુરની હિસ્લોપ કોલેજમાંથી 36 વર્ષની સેવા સાથે નિવૃત્ત સ્પોર્ટ્સ પ્રોફેસર છે. જુલાઈ 2001 માં વરસાદી દિવસની એક બપોરે, વિજયે ઝૂંપડપટ્ટીના કેટલાક બાળકોને પ્લાસ્ટિકની નાની ડોલ વડે ફૂટબોલ રમતા જોયા. તેણે જોયું કે જે સમયે તેઓ રમતગમતમાં વ્યસ્ત હતા તે સમયે તેઓ તમામ દુષ્ટ પ્રવૃત્તિઓથી દૂર હતા. આ સમગ્ર દૃશ્યે તેમને વંચિતો માટે કંઈક કરવાની પ્રેરણા આપી. વિજયે તેના કેટલાક સાથીઓ સાથે મળીને ફૂટબોલ ટુર્નામેન્ટનું આયોજન કરવાની અને ઝૂંપડપટ્ટીના બાળકોને તેમાં ભાગ લેવાનું આયોજન કર્યું. તેમની નિવૃત્તિ પછી તેમને 18 લાખ મળ્યા જેમાંથી તેમણે નાગપુરથી લગભગ 9 કિમી દૂર જમીન ખરીદી અને વંચિતો માટે ફૂટબોલની એકેડમી બનાવી.

ઈ. સ. 2001માં, તેમણે સ્લમ સોકર ક્રિડા વિકાસ સંસ્થા નાગપુર (KSVN) ની સ્થાપના કરી, જે ફૂટબોલ કાર્યક્રમો ચલાવે છે અને સમાજના વંચિત વર્ગને પુનર્વસનની તક પૂરી પાડે છે. તેમણે એકેડેમીની પ્રથમ ટુર્નામેન્ટનું આયોજન કર્યું હતું, જે નાગપુરમાં યોજાઈ હતી જેમાં 128 ટીમોએ ભાગ લીધો હતો. ઈ. સ. 2003માં તેમણે તેમની પ્રથમ ઝૂપડપટ્ટી ફૂટબોલ ટુર્નામેન્ટ શરૂ કરી, જે નાગપુરમાં રાજ્ય-સ્તરની ઇવેન્ટ છે. આ ટુર્નામેન્ટમાં ગાદ્રીચોલી (જે પાછળથી ચેમ્પિયન તરીકે ઉભરી આવ્યા)ના આદિવાસી પટ્ટા સહિત મહારાષ્ટ્રના કુલ 15 જિલ્લાઓએ ભાગ લીધો હતો. તે જ વર્ષે, સંસ્થાની રાષ્ટ્રીય કક્ષાની ટુર્નામેન્ટ, ઓલ ઈન્ડિયા રાજીવ ગાંધી મેમોરિયલ ઝૂપડપટ્ટી ફૂટબોલ ટુર્નામેન્ટ નાગપુરમાં 12 ભારતીય રાજ્યોની ભાગીદારી સાથે યોજાઈ હતી (ઓરિસ્સાએ પ્રારંભિક ટુર્નામેન્ટ જીતી હતી). ઈ. સ. 2006માં, અભિજીતે તેની યુ.એસ.એ.માં નોકરી છોડી દીધી અને ઝૂંપડપટ્ટીના રહેવાસીઓના ઉત્થાનની તેમની ચળવળમાં પિતાને ટેકો આપવા ભારત આવ્યો.

ઈ. સ. 2007માં, વિજયને હોમલેસ વર્લ્ડ કપ વિશે જાણ થઈ અને કેપ ટાઉન, દક્ષિણ આફ્રિકામાં તેની ચોથી આવૃત્તિ જોવા ગયો. તે પછીના વર્ષે, જ્યારે તેઓ કોપનહેગન, ડેનમાર્કમાં આયોજિત ટુર્નામેન્ટની આગામી આવૃત્તિમાં ભાગ લીધો ત્યારે તેઓ તેમની ટીમને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે લઈ ગયા.

ઈ. સ. 2012માં તેમને રિયલ હીરો એવોર્ડથી નવાજવામાં આવ્યા હતા, જે સચિન તેંડુલકરે પ્રસ્તુત કર્યો હતો.

જુલાઈ 2019માં, વિજય બારસેને નાગભૂષણ એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.

તેમના પુત્ર અભિજીતે એક ઈન્ટરવ્યુમાં ખુલાસો કર્યો હતો કે તેમના પિતાએ પણ ભારત-પાક શાંતિ માટે કામ કર્યું છે અને પાકિસ્તાન સાથે શાંતિની વાત કરવા માટે સરહદ પર મોટર સાયકલ અભિયાનોનું આયોજન કર્યું છે.

બાર્સે વૃક્ષારોપણને પ્રોત્સાહન આપીને ગ્રીન કવર સુધારવા માટે પણ કામ કર્યું છે. ઈ. સ. 2014માં તેઓ આમિર ખાન દ્વારા હોસ્ટ કરવામાં આવેલ સત્યમેવ જયતે સીઝન 3 ના પ્રથમ એપિસોડમાં જોવા મળ્યા હતા.

ઈ. સ. 2016માં, સ્લમ સોકરને FIFA ડાયવર્સિટી એવોર્ડ, FICCI ઇન્ડિયા સ્પોર્ટ્સ એવોર્ડ અને 2012 મંથન eNGO એવોર્ડ સહિત અનેક એવોર્ડ મળ્યા હતા.

જાન્યુઆરી 2020માં, તેની બાયોપિક શીર્ષક, 'ઝુંડ' રિલીઝ થઈ. 'બરસે' ના રોલ માટે અમિતાભ બચ્ચનને કાસ્ટ કરવામાં આવ્યા હતા. આ ફિલ્મે નાગરાજ મંજુલેના દિગ્દર્શક તરીકે બોલિવૂડમાં ડેબ્યૂની પણ ઉજવણી કરી હતી.

સંઘર્ષમય જીવન:-

વર્ષ 2001માં તેમની પત્ની રંજના બરસે અને પુત્ર અભિજીત બરસે સાથે તેમણે ક્રિડા વિકાસ સંથી નાગપુરની શરૂઆત કરી જે સ્લમ સોકરની મુખ્ય સંસ્થા બની. બોલ રોલિંગ સેટ કર્યા પછી, બાર્સે તેને એક પગલું આગળ વધાર્યું અને આ કાર્યક્રમને મહારાષ્ટ્રના અન્ય જિલ્લાઓમાં ફેલાવ્યો. બારસે, થોડા નજીકના મિત્રોના સમર્થન સાથે, મેચોનું આયોજન કર્યું અને નાગપુરમાં વર્ષ 2003માં રાજ્ય સ્તરની પ્રથમ ઝોપડપટ્ટી ફૂટબોલ ટુર્નામેન્ટ શરૂ કરી. તે જ વર્ષે રાષ્ટ્રીય કક્ષાની ઈવેન્ટ, ઓલ ઈન્ડિયા રાજીવ ગાંધી મેમોરિયલ ઝોપડપટ્ટી ફૂટબોલ ટુર્નામેન્ટ, નાગપુરમાં યોજાઈ હતી. ઉદ્ઘાટન ટુર્નામેન્ટમાં 12 રાજ્યોએ ભાગ લીધો હતો, જે ઓરિસ્સાએ મહારાષ્ટ્રને રનર્સ અપ સાથે જીતી હતી.

બાર્સે ઇન્ટરનેટ પરથી જાણ્યું કે એક હોમલેસ વર્લ્ડ કપ વાર્ષિક ધોરણે યોજાય છે અને તે દક્ષિણ આફ્રિકાના કેપ ટાઉનમાં 4થી આવૃત્તિ જોવા ગયો હતો. ભારતે કોપનહેગન, ડેનમાર્કમાં નીચેની આવૃત્તિમાં ભાગ લીધો હતો અને ઈ. સ. 2008માં મેલબોર્ન ઇવેન્ટમાં પણ ભાગ લીધો હતો.

સમાજને ખરેખર આવા માણસોની જરૂર છે કે જે ખોટી દિશામાં જઈ રહેલા યુવાનો માટે પહેલ કરે. કોઈએ પોતાની ઉર્જાને યોગ્ય દિશામાં વાળવા અને તેમને વિકાસ કરવા માટે જવાબદારી લેવાની જરૂર છે.

આવા વ્યક્તિત્વને શત શત નમન.

આભાર.

સૌજન્ય:-ઈન્ટરનેટના વિવિધ વેબપેજ.

સ્નેહલ જાની.