"સોરઠી બહારવટીયા" (ભાગ-૨) માં લેખક ઝવેરચંદ મેઘાણી દ્વારા બહારવટિયાઓના જીવન, ઐતિહાસિક પરિસ્થિતિઓ અને તેમની કૃતિઓનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે. આ લેખમાં બહારવટિયાઓની સંઘર્ષ, અન્યાય સામેનો લડાઈ, તેમના પીડા, અને સામાજિક મૂલ્યો પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો છે. লেখક વિવિધ મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, જેમ કે બહારવટિયાઓને સત્તાના જુલમો, નિરાશા, અને સામાજિક ભેદભાવ સામે કઈ રીતે લડવું હતું. તે તેમની પીડાઓ, જીવંત સંઘર્ષો, અને સામાજિક અને શારીરિક તપશ્ચર્યા વિશે પણ ચર્ચા કરે છે. લેખમાં આર્થિક શોષણ, ખેડૂતોના રોષ, અને અંગ્રેજોના શાસન સામે પ્રજાના અભિગમ વિશે પણ માહિતી આપવામાં આવી છે. લેખક ઇતિહાસના અંધકારમાં આ સામગ્રીને માર્ગદર્શક માનવા અને બહારવટિયાઓની કથાઓને રજૂ કરવા માટે આ પ્રયત્ન કરે છે. આ રીતે, "સોરઠી બહારવટીયા" એક ઐતિહાસિક દ્રષ્ટિકોણ પ્રદાન કરે છે, જે બહારવટિયાઓના જીવન અને તેમની પરિસ્થિતિઓને ઊંડા દૃષ્ટિકોણથી સમજવા માટે મદદરૂપ છે.
સોરઠી બહારવટીયા - ભાગ-2 - સંપૂર્ણ
Zaverchand Meghani 
દ્વારા
ગુજરાતી ફિક્શન વાર્તા
વર્ણન
આંહીં મનવારો આવી. લડાઈ ચાલી. હું તે દી પંદર વરસની. પરણીને આવ્યે બે વરસ થયેલાં. મેડી ઉપર ઊભીને હું બેટના દરિયાની લડાઈ જોતી હતી. ધરતી ધણેણતી હતી. બિચારા વાઘેરો પાસે તોપો નહોતી... પછી અમને એક ભાંગેલ વહાણમાં બેસાડી કચ્છમાં નાગ્રેચી લઇ ગયા હતા. તે પહેલાં તો ટાંકાની અંદર પડીને મરી જવાનું સૌ બાઈઓએ નક્કી પણ કર્યું હતું. પણ નાગરેચીથી ચાંદોભાઈ, જાલમસંગના સસરા, દીકરીના સમાચાર પરથી આવ્યા. સરકારને ખબર દઈ દીધી કહ્યું કે વાવટો ચડાવી જાઓ... ભાંગલ વહાણ માંડવીનું સમું થાવા આવેલ. એમાં અમને સૌને બેસાર્યાં. વચ્ચે વહાણમાં પાણી ભરાણું. તોફાન જાગ્યું. ખારવાએ બચાવ્યાં. બે છોકરાં મરી ગયાં. આ સાહેદી દેનાર દાદીમાં પણ પરલોકવાસી થયાં છે.