સર સૈયદ એહમદખાન (1817-1898) એક પ્રખ્યાત શૈક્ષણિક અને સમાજસુધારક હતા, જેમણે મુસ્લિમ સમાજમાં આધુનિક શિક્ષણને પ્રમોટ કરવા માટે મહેનત કરી. તેમણે ઇસ્લામને નવા દૃષ્ટિકોણથી જોવાનો પ્રયાસ કર્યો, જે વિશે ડો. મોહમ્મદ ઇકબાલે કહ્યું હતું કે તેઓ પહેલા ભારતીય મુસ્લિમ છે. સર સૈયદનો જન્મ દિલ્હીમાં થયો હતો અને તેમણે બાળપણમાં જ આધુનિક શિક્ષણ મેળવ્યું. તેમણે સ્વતંત્રતા અને અંધશ્રદ્ધા વિરોધી વિચારોને આગળ વધારવા માટે કાર્ય કર્યું. 1869માં તેમના ઈંગ્લેન્ડના પ્રવાસે, જેમણે કેમ્બ્રિજ યુનિવર્સિટીના પ્રભાવ હેઠળ 'મુસ્લિમ કેમ્બ્રિજ'ની જરૂરિયાત અનુભવી હતી. 1870માં તેમણે 'કમિટી ફોર ધી બેટર ડીફયુઝન એન્ડ એડવાન્સમેન્ટ ઓફ લર્નિંગ અમોંગ મોહમેડન્સ'ની સ્થાપના કરી, જેના પરિણામે 1875માં મોહમેડન એંગ્લો ઓરિએન્ટલ કોલેજની સ્થાપના થઈ, જે 1920માં અલ્હાબાદ યુનિ. સાથે જોડાઈને અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટી બની. આ યુનિવર્સિટીએ અનેક પ્રસિદ્ધ વિદ્યાર્થીઓને ઉછેર્યા, જેમ કે મુહમ્મદ અલી જોહર, લિયાકત અલીખાન, અને ડો. ઝાકિર હુસેન. સર સૈયદ એહમદખાનના પ્રયત્નો આજે પણ યાદ કરવામાં આવે છે.
સર સૈયદ એહમદખાન : શૈક્ષણિક સમાજ સુધારક
Mohammed Saeed Shaikh 
દ્વારા
ગુજરાતી બાયોગ્રાફી
વર્ણન
અલીગઢ મુસ્લિમ યુનીવર્સીટી ના સ્થાપક સર સૈયદ એહમદ ખાન નું નું ટૂંકું જીવન વૃતાંત.પ્રસિદ્ધ શાયર ડો.મુહમ્મદ ઇકબાલે જેના વિશે કહ્યું હતું કે, આ માણસની ખરી મહાનતા એ વાતમાં છે કે તેઓ પ્રથમ ભારતીય મુસ્લિમ છે જેણે ઇસ્લામને નવા દૃષ્ટિકોણથી જોવાનો પ્રયત્ન કર્યો અને એ માટે કાર્ય કર્યું. એ માણસ એટલે સર સૈયદ એહમદખાન.સર સૈયદ એહમદખાન ૧૭મી ઓકટોબર ૧૮૧૭માં દિલ્હીમાં મુઘલોના વંશજોમાં જન્મ્યા.